“БАҲолаш иши ва инвестициялар” кафедраси

8-мавзу: Лойиҳавий молиялаштиришда рисклар ва уларнинг моҳияти 
 
Режа: 
1. Риск ва ноаниқлик тушунчаларининг мазмуни, моҳияти 
2. Инвестиция фаолиятида риск турлари ва уларнинг белгилари бўйича 
таснифланиши 
3. Риск ва ноаниқлик шароитида инвестиция лойиҳаларини таҳлил қилиш ва 
баҳолаш усуллари 
 
Таянч иборалар: риск, лойиҳа риски, лойиҳа иштирокчилари риски, дефляцион 
риск. 
 
1. Риск ва ноаниқлик тушунчаларининг мазмуни, моҳияти 
Ҳар қандай инвестиция лойиҳалари турли ноаниқликлар, рисклар билан боғлиқ. Ҳар бир 
инвестиция иштирокчиси эса, рисклар, риск турларининг вужудга келиш сабаблари, уларнинг 
таснифи ҳамда риск эҳтимолларини олдини олиш бўйича тадбирлар ҳақида аниқ 
маълумотларга эга бўлишлари лозим. Шундагина улар инвестиция лойиҳасини муваффақиятли 
амалга оширишга ўз ҳиссасини қўшишлари мумкин. 
Инвестицион фаолият маълум миқдордаги молиявий ресурсларни талаб қилади. Бу 
сарфланган ресурслардан инвесторлар маълум даромад, фойда олишни кўзлайди. Мазкур 
фойда эса инвесторларнинг ҳаражатларини, инфляция омилини, тадбиркорлик рискини 
қоплаши лозим. Аммо амалиётда инвесторлар ҳар доим ҳам кутилган, режалаштирилган 
натижаларга эриша олмайдилар. Бунинг асосий сабабларидан бири - рискларнинг 
мавжудлигидир.
 
8.1- расм. Риск сузининг Венн диаграммасига кўра таҳлили 
“Риск” сўзи испанча-португалча сўздан олинган бўлиб, “сув остидаги қоя” деган маънони 
билдиради. “Риск” атамаси Европанинг кўп тилларида мавжуд. Мисол учун грекларда 
“ридсикон” сўзи мавжуд бўлиб, у қоя, чўққи маъносини билдиради. Италияликлар тилида 
“рисико” сўзи хатар, таҳдид маъносини, “рисиcаре” сўзи қоядан моҳирона ўтиш маъносини 
билдиради. Французлардаги “рисдое” сўзи таҳдид, қояни айланиб ўтмоқ маъносини беради. 
Иқтисодий луғатларда риск – хавф-хатар, зарар ва йўқотиш эҳтимоли, хавф эҳтимоли ёки 
муваффақият умидида хавф томон бориш маъносида келиши кўрсатилган.
Қояя 

---