Банклар ва тадбиркорлар хамкорлиги

• и.ф.н., доц. И.Сайфиддинов

• Кредит зарурлиги ва моҳияти
• Кредитнинг асосий функциялари ва ташкил қилиш асослари
• 3. Кредитнинг асосий тамойиллари
• 4. Кредитнинг асосий шакллари ва турлари

• МАЪРУЗА РЕЖАСИ

• КРЕДИТ НИМА?

• Кредит - бу вақтинча бўш турган пул маблағларини маълум муддатга, ҳақ тулаш шарти билан қарзга олиш ва қайтариб бериш юзасидан келиб чиққан иқтисодий муносабатлар йиғиндисидир.
• Кредит иқтисодий категория бўлиб, ижтимоий муносабатларнинг аниқ бир кўриниши сифатида юзага чиқади.
• Кредит ҳар қандай ижтимоий муносабат эмас, балки ижтимоий ишлаб чиқариш маҳсули, қийматнинг ҳаракати, қарз берувчи ва қарз олувчи ўртасидаги иқтисодий муносабатларни ифодаловчи категориядир.

• Кредитга, мустақил категория сифатида, қарзга бериладиган қийматнинг ҳаракати сифатида қараш мумкин.

• Юқоридаги фикрга асосланган ҳолда кредитнинг баъзи муҳим томонлари аниқланади:
• биринчидан, унинг ижтимоий маҳсулот яратиш, миллий даромад ва пул ресурсларини қайта тақсимлашга боғлиқлиги;
• иккинчидан, кредитнинг ҳаракат шаклига (товар ёки пул тарзида) эга эканлиги;
• учинчидан, такрор ишлаб чиқаришдаги ҳаракатнинг асосий ҳал этувчи белгиси (қарз) эканлиги ва ҳ.к.

• Кредит нархининг таркиби

• Маржа – (ингл. – «margin»-чегара ) – банкнинг даромади

• МАРЖА

• Кредитнинг функциялари

• Қарзга берилувчи қийматни вақтинча фойдаланишга бериш функцияси;
• Қайта тақсимлаш функцияси;
• Муомала харажатларини тежаш функцияси;
• Капитал тўпланишининг жадаллашуви ва концентрациялашуви функцияси;
• Муомала тўлов воситаларини чиқариш функцияси;

Биринчидан, пулга тенглаштирилган тўлов воситаларини (масалан, вексел, чек, сертификат ва ҳ.к.)

• Биринчидан, пулга тенглаштирилган тўлов воситаларини (масалан, вексел, чек, сертификат ва ҳ.к.)
• Иккинчидан, у бўш пул маблағларини, ҳаракатдаги, ишдаги капиталга айлантириб, пулни пул топади, деган қоидаларни амалга оширади.
• Учинчидан, қарз бериш орқали пул маблағларини турли тармоқлар ўртасида қайта тақсималаш билан ишлаб чиқариш ресураларининг кўчиб туришини таъминлайди.
• Тўртинчидан, қарз бериш, қарзни ундириш воситалари орқали иқтисодий ўсишни рағбатлантиради.

• Кредитнинг асосий тамойиллари

• Мақсадлилик тамойили

• Муддатлилик тамойили

• Таъминланганлик тамойили

• Қайтаришлилик тамойили

• Тўловлилик тамойили

• Кредитнинг асосий шакллари ва турлари:

• Тижорат кредити;

• Банк кредити;

• Давлат кредити;

• Истемол кредити;

• Халқаро кредити.