Банк тизимини такомиллаштириш – ИҚтисодий ривожланишнинг асосий йўналиши сифатида

 
 

---

41 
ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР
Банк тизими моҳиятан банк тушунчасига қараганда кенгроқ 
ҳисобланади. Одатда, иқтисодиёт назарияси бўйича дарслик ва ўқув 
қўлланмаларида банк тизимига кредит тизимининг бир бўғини сифатида 
қаралади. Бироқ, баъзи бир адабиётларда худди шу таркибий элементларни 
банк тизими таркибига киритилади. Шунга кўра, мазкур йўналишдаги турли 
муассаса ва ташкилотлар йиғиндисини кредит-банк тизими деб аташ ҳам 
ўринли бўлиб, курс ишида ҳозирги замон кредит-банк тизимининг таркибига 
кирувчи тузилмалар кўрсатиб берилди. 
Бозор иқтисодиёти шароитида пул муомаласини таъминлашда банклар 
муҳим роль ўйнайди. Банклар пул маблағларини тўплаш, жойлаштириш ва 
уларнинг ҳаракатини тартибга солиш билан шуғулланувчи иқтисодий 
муассасадир. Улар кредит муносабатларига хизмат қилиб, кредитнинг ҳар 
хил шаклларини ўз ичига олиб, кредит муассасаларининг асосини ташкил 
қилади. 
Ҳозирги замон тижорат банклари қуйидаги вазифаларни бажаради, 
яъни: вақтинча бўш турган пул маблағларини йиғиш ва уларни капиталга 
айлантириш; корхона, ташкилот ва аҳолини кредит ресурслари билан 
таъминлаш; кредит пулларни муомалага чиқариш; иқтисодиётда ҳисоб-
китоблар ва тўловларни амалга ошириш; молия-валюта бозорида фаолият 
кўрсатиш; иқтисодий-молиявий ахборотлар бериш ва маслаҳат хизматлари 
кўрсатиш ва ҳоказо. 
2017 йилнинг 1 январь ҳолатига кўра, республикамизда фаолият 
кўрсатаётган тижорат банклари сони 27 тани ташкил этиб, уларнинг 8 таси 
хусусий ва 5 таси чет эл капитали иштирокидаги тижорат банки ҳисобланади.
Банк 
пластик 
карточкалари 
муомаласини 
кенгайтириш 
ва 
такомиллаштириш бўйича амалга оширилган чора-тадбирлар натижасида 
2017 йил 1 январь ҳолатига кўра, уларнинг умумий сони 2016 йилнинг 
бошига нисбатан 3,2 млн.тага ортиб, 19,5 млн. донадан ошди. Шунингдек, 
Чакана савдо ва хизмат кўрсатиш соҳаси объектларида ўрнатилган тўлов 

---

42 
терминаллари сони йил бошига нисбатан қарийб 26 мингтага ортиб, 2017 йил 
1 январь ҳолатига кўра, 209 минг донадан ошди.
Юқорида кўрсатилган устувор вазифалар ва мақсадлардан келиб чиқиб, 
банк тизимини янада ислоҳ қилиш ва ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар 
қуйидаги йўналишларда олиб борилади: 

тижорат банкларининг ресурс базасини янада мустаҳкамлашга 
қаратилган чора-тадбирларни амалга ошириш; 

иқтисодиётнинг реал сектори, жумладан, кичик бизнес ва хусусий 
тадбиркорлик субъектларини молиявий қўллаб-қувватлашни кенгайтириш; 

замонавий банк хизматларини кенг жорий этиб бориш ва бунда 
асосий эътиборни банк пластик карточкалари билан ҳисоб-китоблар 
тизимини ривожлантиришга қаратиш; 

тижорат 
банкларида 
корпоратив 
бошқарувни 
янада 
такомиллаштириш, шаффофлик ва ҳисобдорликни ошириш; 

банк назоратини халқаро андоза ва талаблар асосида янада 
такомиллаштириш; 

банк тизими фаолияти самарадорлигини тижорат банклари 
мустақиллигининг янада кенгайтириш ҳисобига ошириш; 

нобанк 
кредит 
ташкилотларини 
ривожлантириш 
бўйича 
режалаштирилаётган чора-тадбирлар; 

«Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили» Давлат дастурини 
амалга ошириш ҳамда аҳоли ва банк мижозлари алоҳида гуруҳларининг 
молиявий саводхонлигини ошириш.