БАНК ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ – ИҚТИСОДИЙ
РИВОЖЛАНИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШИ СИФАТИДА
МУНДАРИЖА
Кириш………………………………………………………………………….....
3
1. Банк тизимининг моҳияти ва таркибий қисмлари……………………........
5
2. Марказий банк – банк тизимининг асосий бўғини сифатида………….......
14
Банк тизими инфратузилмасини янада
ривожлантириш ва уларнинг
капиталлашув даражасини оширишнинг ҳозирги ҳолати таҳлили …………
20
4. Иқтисодиётнинг реал секторини молиявий қўллаб-қувватлашда тижорат
банкларининг роли …………………………………………………..................
25
5. Ўзбекистонда банк тизимини янада такомиллаштиришнинг устувор
йўналишлари………………………………….....................................................
33
Хулоса ва таклифлар……………………………………………………............... 41
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати…………………………….......................
43
3
КИРИШ
Иқтисодиётнинг ажралмас қисми бўлган тижорат банклари томонидан
амалга оширилаётган кредитлаш ва инвестиция фаолияти иқтисодиётнинг
устувор тармоқларида ишлаб чиқаришни
кенгайтириш, республикамиз учун
саноатнинг умуман янги соҳаларини ўзлаштириш ва янги иш ўринларини
ташкил қилиш имконини берди.
Мамлакатимизда банк тизими фаолиятини такомиллаштириш юзасидан
амалга оширилган тадбирлар,
жумладан, тижорат банкларининг молиявий
мустақиллигини таъминлаш ва молия бозорида соғлом рақобат муҳитини
яратиш, уларнинг ресурс базасини мустаҳкамлаш ва капиталлашув
даражасини ошириш, банкдан ташқари нақд пул айланмасини қисқартириш
ва нақд пулсиз ҳисоб-китоблар
шаклини ривожлантириш, валюта тизимини
эркинлаштириш жараёнлари ислоҳотларнинг ҳозирги босқичида мазкур
тизим тараққиётини янада юқори даражага кўтарилишига имкон яратди.
Амалга оширилаётган ислоҳотларнинг муваффақияти кўп жиҳатдан
банк тизимини барқарор ва самарали фаолият кўрсатишига
бевосита
боғлиқдир. Хусусан, банк тизимининг янада самарали ишлашига эришиш,
республикамиз банклари фаолиятини жаҳон банк амалиётига яқинлаштириш
ва уларнинг халқаро молия бозорларида рақобатбардошлигини таъминлаш
бўйича қатор чора-тадбирларни амалга ошириш лозим.
Мамлакатимиз Президенти Ш.М.Мирзиёев 2017-2021
йилларда
Ўзбекистон
Республикасини
ривожлантиришнинг
бешта
устувор
йўналишлари бўйича Ҳаракатлар Стратегиясида "банк тизимини ислоҳ
қилиш, банклар депозит базасининг капитализациясини чуқурлаштириш ва
барқарорлигини ошириш,
уларнинг молиявий барқарорлигини ва
ишончлигини мустаҳкамлаш, истиқболли инвестицион лойиҳалар ҳамда
кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектларини кредитлаштиришни янада
кенгайтириш”
1
лозимлиги тўғрисида алоҳида тўхталиб ўтган. Шунга кўра,
1
Ш.М.Мирзиёев. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Ўзбекистон
Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида»ги фармони. www.lex.uz
4
иқтисодиётни модернизация қилишнинг ҳозирги босқичида Ўзбекистонда
банк
тизими
барқарорлигини
таъминлаш
ва
уни
янада
такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари ва муаммоларини тадқиқ
этишга қаратилган курс иши мавзуси ўта долзарб ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг 2017 йилда
амалга оширилган асосий ишлар якуни ва Ўзбекистон Республикасини 2018
йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг энг устувор йўналишларига
бағишланган мурожаатномасида “Иқтисодиётни
ривожлантиришда пухта ва
барқарор банк-молия тизими улкан аҳамиятга эга. Биз аҳоли ва тадбиркорлик
субъектларининг банк тизимига ишончини кучайтирмасдан туриб, “яширин
иқтисодиёт”дан тўлиқ халос бўла олмаймиз.
2018 йилда банк тизими фаолиятини ривожлантириш бўйича
белгиланган вазифаларни амалга оширишда банклар билан тадбиркорлик
субъектлари ўртасида самарали ва ўзаро манфаатли ҳамкорлик
муносабатларини таъминлаш масалаларига асосий эътиборни қаратиш
зарур”
2
деб алоҳида таъкидлаб ўтдилар.
Ушбу курс ишида банк тизимининг моҳияти ва таркибий қисмлари, 2.
Марказий банк – банк тизимининг асосий бўғини
сифатида, банк тизими
инфратузилмасини янада ривожлантириш ва уларнинг капиталлашув
даражасини оширишнинг ҳозирги ҳолати таҳлили, иқтисодиётнинг реал
секторини молиявий қўллаб-қувватлашда
тижорат банкларининг роли,
Ўзбекистонда банк тизимини янада такомиллаштиришнинг устувор
йўналишлари ёритилиб берилади.
2
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2017 йил 22 декабрь кунидаги Олий
Мажлисга Мурожаатномаси, - http://uz.fundamental-economic.uz
