Bank statistikasi

Xisobotlarni taxlil kilishda asosiy qo’rsatkichlari va unga tavsifnoma

Kassa oboroti pronoz xisob-kitoblarini kayta ishlash buyicha bank muassasalarining birinchi tartibli vazifasi bulib, prognoz xisob-kitoblarni bajarilishi xisoblanadi.
Prognoz rejalarni bajarishni nisbiy qo’rsatkichi sifatida bank muassasalarida maxsus daftar yuritiladi va unga korxonalarning usish (kamayish) suratlari xar oyda yozib boriladi.
Kassa oboroti prognoz xisob-kitoblarini nakd pulli tushu kismini bajarilishini operativ kuzatib (nazorat) borish buyicha banklarda kuyidagi jadval tuzib boriladi. (Jadval№2)
Jadval№2

Davrlar	Prognoz reja		Xisobot		Prognoz rejani bajarilishi % da
	5 kunlik	Oy boshidan	5 kunlik	Oy boshidan	5 kunlik	Oy boshidan
1 dan 5 gacha						
6 dan 10 gacha
11 dan 15 gacha

1	2	3	4	5	6	7
36	Pul mablaglari okimi	1104 MCF	xar oyda	Pul-kredit siyosati departamenti	Xisobot sanasidan keyingi oyning 8 kuni	13.11.96y. 290 xat
37	Pul mablaglari	1114 ACF	xar xaftada	Pul-kredit siyosati departamenti	Dushanba	13.11.96y. 290 xat
38	Smeta (taxminlan ayotgan) pul okimi	1124 PCF	xar xaftada	Pul-kredit siyosati departamenti	Dushanba	13.11.96y.da tasdiklangan 290, 289- sonli yangi xisobotlar rejasi
39	Kunlik kassa mavkei	1202 CSH	xar kuni	Pul-kredit siyosati departamenti	Xar kuni	13.11.96y.da tasdiklangan 290, 289- sonli yangi xisobotlar rejasi
40	Kunlik kassa oboroti	1302 CTD	xar kuni	Pul-kredit siyosati departamenti	Xar kuni	13.11.96y.da tasdiklangan 290, 289- sonli yangi xisobotlar rejasi
41	Xaftalik kassa oboroti	1314 CTW	bir oyda 5 marta	Pul-kredit siyosati departamenti	Oyning 6, 11, 16, 21, 26- kunlari 15.00 gacha	13.11.96y.da tasdiklangan 290, 289- sonli yangi xisobotlar rejasi

Pul muomilasi statistikasida asosan:

1. 
   Muomila uchun zarur bulgan pul mikdori;
   
2. 
   Pul belgi (kupyura)larning urtacha mikdori;
   
3. 
   Pul (nakd) massasining aylanishlar soni;
   
4. 
   Sumning urtacha aylanish tezligi;
   
5. 
   Pul (nakd) massasi tarkibidagi pul belgi (kupyura)larining salmoglari;
   
6. 
   Pul (nakd) massasining kuchib yurish (migratsiya) koeffitsienti, kabi qo’rsatkichlar kullaniladi.
   

Ular yordamida pul muomilasi statistikasida tuziladigan xisobotlarni taxlil kilish, xulosalar chikarish mumkin. Kuyida ushbu qo’rsatkichlarni ayrimlarini xisoblash yullari keltirilgan:
Bank muassasalarining kassasalari orkali pul (nakd) massasining aylanishlar soni (S) kuyidagi formula orkali xisoblanadi S=KT/M_urt (11) bu erda
KT- bank kassasalariga tushayotgan tushumlar; M_urt-muomiladagi urtacha pul massasi;
Pul (nakd) massasining aylanishini yanada yakkolrok tasvirlash uchun sumning urtacha aylanish tezligini (t) xam xisoblanadi. Bu qo’rsatkichni kuyidagi formula orkali aniklash mumkin: t= M_urtxK/KT (12), yoki soddarok xolda, t=K/S (13) bu erda, K - kunlar, davr mobaynidagi
kunlar soni;
S - pul (nakd) massasining aylanishlari soni;
Pul muomilasini tartibga solishda nakd pullarning kuchib yurishi koeffitsienti (K_k)ni xisoblab, bilib borish muxim axamiyatga ega: K_k=MO_p/MCh_p (14) bu erda,
MO_p - tumanlar guruxi buyicha muomiladan olib kuyilgan pul mikdori; MCh_p - tumanlar guruxi buyicha muomilaga chikarilgan pul mikdori.
Xozirgi kunda mustakil davlatlarning (sobik SSJI territoriyasidagi) kupchiligi uz milliy pul birligiga ega emaslar, shuning uchun ular utish davrida, toki uz milliy pul birliklarini chikargunlaricha sumdan foydalanish tugrisida uzaro kelishib olganlar. Bu esa uz navbatida sum xarakat kilayotgan davlatlararo nakl pulning kuchib yurish (migratsiya)ini kuyidagi formula yordamida xisoblanadi:
M_np= MCh_px(K_dm-K_urt)/100 (15) bu erda,
M_np - nakd pullarning kuchib yurish (migratsiya) mikdori;
MCh_p- tumanlar guruxi buyicha muomilaga chikarilgan nakd pul mikdori;
K_dm - rempublika ichidagi pul (nakd)ning kuchib yurishi (migratsiya) koeffitsienti, %;
K_urt- sum xarakat kiluvchi respublikalararo nakd pulning kuchib yurish (migratsiya)ning urtacha koeffitsienti,%;
Viloyatning ikki tumani buyicha yilning IV choragi (kvartali) uchun kuyidagi ma’lumotlar mavjud:
Jadval № 3

TUMANLAR	Bank kassasiga tushayotgan tushumlar	Muomiladagi urtacha pul (nakd) massasi
A	28431	9830
B	19340	7380

Yukoridagi ma’luotlar asosida.

Xar ikkala tuman uchun aloxida va umumiy:

1. 
   Pul (nakd) massasining aylanish tezligini (aylanishlar sonini)
   
2. 
   Pul (nakd) massasining bir marotaba (kunlarda) tula aylanishningurtacha muddati xisoblanadi.
   

Tegishli xulosalar chikarish uchun bu ma’lumotlar man’ba bulib xizmat kiladi.