Bank-ishi-ma-ruza pdf

4.Pulning qaysi funktsiyasida tovarlar summasi muddati kechiqtirib
to’lanadi? 
Pul
 
iqtisodiy munosabatlarni o‘zida aks ettira turib, ma’lum funksiyalarni
bajaradi. Pulning mohiyati uning bajaradigan funksiyalarida yanada yaqqolroq namoyon
bo‘ladi. Pulning funksiyasi to‘g‘risidagi savol bir vaqtning o‘zida ham qiyin va ham
juda oson savoldek tuyuladi. Bu savolning soddaligi shundaki, pulning funksiyalari real
hayotga yaqin va iqtisodiy amaliyotdagi mavjud jarayonlarni o‘zida ifodalaydi.
Qiyinligi shundaki, pulning funksiyalari, ularning mohiyati iqtisodchilar tomonidan har
xil talqin qilinadi. Iqtisodiy adabiyotlarda pulning turli xil funksiyalarini uchratish
mumkin.Jahon iqtisodiyoti rivojlanishida otgan asrning 50 - yillaridan boshlab pul
asosan beshta funksiyani qiymat olchovi, muomala vositasi, tolov vositasi, jamgarma
vositasi va jahon puli funksiyalarini bajarishi togrisidagi fikrlarni uchratish mumkin.
Bugungi kunda ham bazi iqtisodiy adabiyotlarda pul beshta funksiyasini bajarishi
togrisidagi fikrlarni uchratish mumkin. 
Rivojlangan davlatlarning iqtisodchi olimlari esa pul asosan uchta funksiyani
bajarishini takidlashadi. Bular- qimat olchovi, muomala vositasi va jamgarma vositasi
funksiyalaridir. Bu borada F. Mishkin va boshqa xorijiy iqtisodchilarning qarashlariga
etibor qarataylik.
Pulning funksiyalari.
Pul chig’anoq yoki brilliant, oltin yoki qog’oz pul ko’rinishida bo’lishidan qa’tiy
nazar, iqtisodiyotda pul uchta funksiyani bajaradi. Pul ayirboshlash vositasi, qiymat

---

ulchovi va jamg’arish funksiyalarini bajaradi. Aynan ayirboshlash funksiyasi pulning
boshqa aktivlar – aksiyalar, obligatsiyalar va uylardan farqini belgilab beradi. 
Ayirboshlash funksiyasi.
Bizning iqtisodiyotimizdagi mavjud deyarli barcha bozor iqtisodiyoti tamoyillarida
yuzaga keladigan operatsiyalarda pul naqd pullar yoki cheklar ko’rinishida tovarlar va
xizmatlar to’lovi uchun foydalanilib ayirboshlash funksiyasini namoyon qiladi. Pulning
ayirboshlash vositasi sifatida foydalanilishi ayirboshlash operatsiyalarida vaqt
xarajatlarini kamaytirib iqtisodiyotning samaradorligini oshiradi. Nima uchun aynan
shunday ekanligini tushunish uchun tovarlar va xizmatlar to’g’ridan-to’g’ri boshqa
tovar va xizmatlarga ayirboshlanadigan barter iqtisodiyotni ko’rib chiqamiz.