Balqan yarım atawında hám

Afinada bilimlendiriw

Afinada mámleket mektepleri bolmaǵan. Ata-analar

Grek piyadalarınıń sapqa tıǵız diziliwi (falanga)

Afina puqaraları

Attika xalqı úsh úlken toparǵa bólin­gen edi, sonıń ishinde qullar, kóshpeliler (metekler) hám puqaralar.Bokschi ul balalar (Santorin atawınan freskalar)

Mino yamasa Krit-Miken civilizatsiyasi Krit atawınıń bronza a'siri Egey tsivilizatsiyasinin' taǵı bir atı (2700-1400 jj). Mádeniyat hám civilizatsiyanıń tiykarǵı orayları — Knossos, Festa, Zakros penen hám Tilsse qalalarında ámeldegi bolǵan quramalı ekonomikalıq hám siyasiy kompleksler dep atalǵan saraylar edi. Mádeniyat ańızǵa ko're Daedalus penen tárepinen qurılǵan labirint iyesi Krit Minostin' tań qalǵanday patshasi húrmetine atalǵan. XIX ásirdiń sońǵı jıllarında ingliz arxeologi Artur Evans penen Mino mádeniyatın ashtı.

Minoyliklar aktiv teńiz sawdasın o'tkerdi (Ataw tiykarǵı teńiz sawda jollarıniń kesilispesinde jaylasqan ), qaraqshılıq penen shuǵıllanǵan, áyyemgi Egipet penen dos penensıpatında munasábetlerdi saqlap qalg'an. Saraylardıń hesh biri qorǵanǵa iye emes penen edi:, Ataw xalqı tolıq qa'wipsizlikti sezim etti.

Orta jáhán dáwirinde mádeniyat tásiri materik Greciyag'a tarqaldı hám sal dáwirde Krit mádeniyatı minoiylar tárepinen assimilyatsiya etildi. Greklerdiń Krit-achaeanlardin' basıp alınıwı mádeniyat to'menlewine alıp kelmadi, bálki onıń rawajlanıwındaǵı jańa basqıshqa — tásiri materik Greciyada, Krit, Egey atawları hám Arqa Orta er teńizi aymaqlarınıń bir Katar aymaqlarına tarqalǵan Atawas penenkrito-Miken mádeniyatınıń payda bolıwına alıp keldi. Jergilikli mikenler Greciyada keminde zárúrli materiallıq rol aynawdı dawam ettirdilar. Dárian shabıwılshilig'inan keyin Minoy mádeniyatı pútkilley joq bolıp ketti hám Kritdin' jergilikli xalqı grekler tárepinen Iv-III ásirlerden basip alindi.

XIX asrdin' jetkiliklilerında minoan Krit haqqındaǵı tariyxıy maǵlıwmatlar Robert Pashley tárepinen toplanǵan hám analiz etilgen. Krit sal jıllarda Turkiyaǵa tiyisli bolǵanı ushın, Pachley qazıwdı ámelge asırıw múmkinshiligine iye emes penenpenenedi, lekin al Kidonia polisidin' anıq adresin anıqlawǵa eristi.

Birinshi ret Knossos penenpenensarayı qazıwmalar 1878 jılda baslanǵan, áyyemgi Minos penenpenenKalokerinos penenpenenKrit kollektor, lekin qazıwmalar Turkiya húkimeti tárepinen uzildi. G. Shliman, araldin' áyyemgi do'retpelerin esitken, al erda qazıw jumısların aparıwdı qálegen, biraq áyyemgi buyımlar menen saytqa tayınlanǵan artıqsha baha oǵan tosqınlıq etdi.

Ingliz arxeologi Artur Evans penenpenenKnossos penenpenensarayidin' qazıwmalarini ámelge asırıwdı baslaǵanda, mádeniyat ashılıwidin' rásmiy sánesi 16 mart 1900 esaplanadı.

1900-1921 de Kritdin' jedel qazıw jumısları alıp barıldı, udin' materialları uzaq waqıt dawamında tariyxchilardin' minoan tsivilizatsiyasi haqqındaǵı ideyalarına tiykarlanǵan edi. Qazıwmalar Federico Halberr, Luigi Pernier, jan Pendlbury hám basqa bir Katar arxeologlar tárepinen basqarildi.

Minoan tsivilizatsiyasini úyreniw degi zárúrli tabıs penen1950-lerde bolǵanınan keyin júz boldı. Chedvika Krit hárıbidin' keyingi versiyasın — b Linear hárıbin biykar etdi. Nátiyjede, minoan tsivilizatsiyasidin' kesh dáwiri — Miken tsivilizatsiyasi haqqında maǵlıwmat berildi, al jaǵdayda grek-achaeans penenpenenhúkimranlıq rolin aynadı, biraq minoliklardin' materiallıq roli ele de kúshli edi.

Búgingi kunga kelip, achaeitsy hám pelasgi minoan tsivilizatsiyasida húkimranlıq etken waqıttan baslap bahsli másele qalıp atır ; hám tań qalǵanday dástúr hám arxeologik dáliller, bul Kritda júz bergenligin, húkimet orayın Mycena'ya ko'shiriwden aldınekanligini ko'rsetedi. Al. Rizhui Evans penenpenentárepinen jaratılǵan " Mino tsivilizatsiyasi" terminidin' tuwrılıǵına kelispewshilik bildirip, tań qalǵanday patshah Minos penenpenen" kisi" emes, bálki materik Grekistondan kelgen biygana ekenligin aytıp ótti; Rijueydin' kózqarası boyınsha zamanago'y tárepdarlar de bar. Mino tsivilizatsiyasidin' xronologiyasi XX asrdin' jetkiliklilerında A. Evans penenpenentárepinen usınıs penenetilgen bolıp, al Mino tariyxın erte, orta hám kesh urıwlıq dáwirlerinde (eginshisi tiykarınan myken tsivilizatsiyasi bar ekenligine tuwrı keledi) ajıratıp turadı. Grek arxeologi N. Platon Mino tariyxıdin' saray dáwirlerine alternativ túrde aǵza bolıwın usınıs penenetdi.

Evans penenpenentárepinen usınıs penenetilgen xronologik baylanısıw, waqıt o'tiwi menen, áyyemgi Egipet sıyaqlı basqa tsivilizatsiyalardin' materiallıq qatlamlarında bir Katar minoik ob'ektlerdi tabıw arqalı bir Katar dáwirlerge tásir qılıw ushın qayta ko'rip shıǵıldı. XIX asrdin' baslarında minoan Krit haqqındaǵı tariyxıy maǵlıwmatlar Robert Pashley tárepinen tóplanǵan hám analiz etilgen. Krit sol jıllarda Turkiyaǵa tiyisli bolǵanı ushın, Pachley qazıwdı ámelge asırıw múmkinshiligine iye emes penenedi, lekin ol Kidonia polisidin' anıq adresin anıqlawǵa eristi.

Birinshi ret Knossos penensarayı qazıwmalar 1878 jılda baslanǵan, áyyemgi Minos penenKalokerinos penenKrit kollektor, lekin qazıwmalar Turkiya húkimeti tárepinen uzildi. G. Shliman, araldin' áyyemgi dóretpelerin esitken, ol erda qazıw jumısların aparıwdı qálegen, biraq áyyemgi buyımlar menen saytqa tayınlanǵan artıqsha baha oǵan tosqınlıq etdi.

Ingliz arxeologi Artur Evans penenKnossos penensarayidin' qazıwmalarini ámelge asırıwdı baslaǵanda, mádeniyat ashılıwidin' rásmiy sánesi 16 mart 1900 esaplanadı.

1900-1921 de Kritdin' jedel qazıw jumısları alıp barıldı, udin' materialları uzaq waqıt dawamında tariyxchilardin' minoan tsivilizatsiyasi haqqındaǵı ideyalarına tiykarlanǵan edi. Qazıwmalar Federico Halberr, Luigi Pernier, jan Pendlbury hám basqa bir qatar arxeologlar tárepinen basqarildi.

Minoan tsivilizatsiyasini úyreniw degi zárúrli tabıs 1950-lerde bolǵanınan keyin júz boldı. Chedvika Krit hárıbidin' keyingi versiyasın — b Linear hárıbin biykar etdi. Nátiyjede, minoan tsivilizatsiyasidin' kesh dáwiri — Miken tsivilizatsiyasi haqqında maǵlıwmat berildi, ol jaǵdayda grek-achaeans penenhúkimranlıq rolin oynadı, biraq minoliklardin' materiallıq roli ele da kúshli edi.

Búgingi kunga kelip, achaeitsy hám pelasgi minoan tsivilizatsiyasida húkimranlıq etken waqıttan baslap bahsli másele qalıp atır ; hám tań qalǵanday dástúr hám arxeologik dáliller, bul Kritda júz bergenligin, húkimet orayın Mycena'ya kóshiriwden aldınekanligini kórsetedi. Ol. Rizhui Evans penentárepinen jaratılǵan " Mino tsivilizatsiyasi" terminidin' tuwrılıǵına kelispewshilik bildirip, tań qalǵanday patshah Minos penen" kishi" emes, bálki materik Grekistondan kelgen biygana ekenligin aytıp ótdi; Rijueydin' kózqarası boyınsha zamanagóy tárepdarlar da bar. Mino tsivilizatsiyasidin' xronologiyasi XX asrdin' baslarında A. Evans penentárepinen usınıs etilgen bolıp, ol Mino tariyxın erte, orta hám kesh urıwlıq dáwirlerinde (ekinshisi tiykarınan myken tsivilizatsiyasi bar ekenligine tuwrı keledi) ajıratıp turadı. Grek arxeologi N. Platon Mino tariyxıdin' saray dáwirlerine alternativ túrde aǵza bolıwın usınıs etdi.

Evans penentárepinen usınıs etilgen xronologik baylanısıw, waqıt ótiwi menen, áyyemgi Egipet sıyaqlı basqa tsivilizatsiyalardin' materiallıq qatlamlarında bir qatar minoik ob'ektlerdi tabıw arqalı bir qatar dáwirlerge tásir qılıw ushın qayta kórip shıǵıldı.

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Kritdagi neolitgacha adamlardin' ızları joq. Zotan, Kritdagi erte neolit dáwirinde taslarda o'yilgan úy - jaylar payda boladı, keyinirek qábirler retinde isletiledi. Ásirese, bunday tas penenúyleri Maqala awılı qasında saqlanıp qalǵan.

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Bul basqıshda " arsha aǵashınese Letter" payda boladı — Krit ierogliflaridin' eń áyyemgi versiyası. Usınıń menen birge, xattan qaramastan, loyga móhir basıw dástúrı payda boladı. Dástúrge kóre jaqın shıǵıstan kelip shıqqan bolsa -de, ol sol waqıtqa shekem málim bolǵan materik Grekistondan Kritga keliwi múmkin edi.

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Ol araldin' Oraylıq hám Arqa bólegin óz ishine aladı, Batıs bolsa arxaik dástúrlerdi saqlap qaladı. Araldin' arqaında (Arxanes) Krit ierogliflari payda bolıp, olar az-azdan Qubla hám shıǵısqa tarqaladı.

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

1700 de aralda, itimal, ishki tártipsizlikler ámeldegi bolıp, olar eski saraylardı joq etiw hám jańa saraylardı qurıwǵa alıp keledi. Araldin' qublaında (Fest) a sızıqlı xatibor, lekin tek bir ásir yamasa bir yarım júz jıl ótkennen, Arqa hám Shıǵısda ámeldegi bolǵan Krit hiyerogliflari ornın iyeleydi. Lineer xat shudin'dek, araldin' arqa-batısiy bóleginde erte násilshilik mádeniyatınan tásirlenbegen. Ierogliflar joǵalganidan keyin, o'yilgan móhirler joǵalmaydı, biraq bul waqıttan baslap tekstler joq, ikonografiya júdá quramalı hám qatal boladı.

Mino tsivilizatsiyasi tábiyǵiy apat nátiyjesinde qattı jer silkiniw hám katastrofik tsunamiga sebep bolǵan Fira atawında (Santorini) vulqan jarılıwı (eramızǵa shekemgi 1628 hám 1500 ortasında ) júz boldı. vulqandin' bul jarılıwı Atlantisdin' ólimi haqqındaǵı ańızdin' hasası bolıwı múmkin.

Ilgeri vulqan otilishi minoik tsivilizatsiyani joq etken dep shama etilgen, biraq Kritdagi arxeologik qazıwmalar minoik tsivilizatsiyasi jarılıwdan keyin keminde 100 jıl bolǵan (minoan mádeniyatı strukturaları astında vulkanik kúl qatlamı tabılǵan ).

Kritdagi Oraylıq húkimet bul dáwirde joq, hár bir qala ǵárezsiz siyasiy oray bolıp tabıladı. Budin' paydasına tikkeley dálil Egipet dárekleri, " keftiy" (krityanlar) haqqında xabar berip, basqa aymaqlardan ayrıqsha bolıp esaplanıw, Aral hukmdorlarini eskertip ótpeydi.

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Labris penenminoan mádeniyatidin' ramzi retinde

Búgingi kunga kelip, eramızǵa shekemgi 1450 qasındaǵı Mino sarayların wayran etken órtlerdin' anıq sebebi belgisiz. e. olardin' kópshiligi hesh qashan qayta tuwılmaǵan, biraq Knossus penenislewdi dawam ettirmoqda. Bul waqıtqa kelip, achaeansdin' kúshin tastıyıqlaw názerde tutılǵan. Krit Gomerdin' belgisiz xalqı arasında pelasgov hambor, biraq olar axeytsami yamasa odan aldın kelgenmi, anıq emes.

Usınıń menen birge, Kritdin' materiallıq mádeniyatında túpkilikli ózgerisler, atap aytqanda, kómiw ámeliyatında gúzetiledi. Jańa elementler materik Grekistondan keledi.

Saraylardı joq etiw menen bir qatarda, bul xatdin' esteliklaridin' kópshiligi saraylardı wayran etken órtler sebepli saqlanıp qalǵan, biraq usı waqıtta ılay tabletkalarini qattılastırǵan. Achaeans penenhúkimranlıǵı astında b sızıqlı xat bar.

Usınıń menen birge, Crete Knossusda hákimiyattı oraylastırıwdin' anıq ızları bar hám basqa qalalar daǵı xatlardin' joǵalıp ketiwi básekilesetuǵın húkimet oraylarıdin' bostirilishini kórsetedi.

Grek mifologiyasiga kóre, arxeologlar tsivilizatsiya dep atalǵan Minos penenminoit emes, bálki grek edi. Ol menen Grekiston hám pelasgov Grekistonidan Kritga kóshiw baslandı. Arxeologik tárepten, bul Kritdin' Oraylıq bóleginde Minoy mádeniyatın mikenskaya ornın iyeleydi, ol usı waqıtta minoan jetiskenliklerin (sonday-aq, xattı ) qarızǵa aladı hám olardı materik Grekistonga tarqatadı.

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Pervonachal'no, soglasno grecheskoy mifologii, Knoss penenbil politicheskim tsentrom axeyskoy federatsii, odnako pozdnee politicheskiy tsentr peremeshaetsya v Mikeni. Na ostrove i na materike utverjdaetsya mikenskaya kul'tura, ob'edinivshaya v sebe minoyskie i grecheskie elementi.

Postminoyskiy, ili subminoyskiy period (posle 1170 g. do n. e.)[pravit'| pravit' kod]

V XII veke do n. e., vskore posle Troyanskoy voyni, v rezul'tate vnutrennego krizisa mikenskaya kul'tura bila unichtojena. V xode masshtabnix voyn i migratsiy grecheskix plemyon na Krit pereselilis' dáriytsi, kotorim ranee bilo prinyato pripisivat' unichtojenie Mikenskoy tsivilizatsii.

Bronzoviy kollaps penenprivyol k rezkomu kul'turnomu upadku, ız upotrebleniya vishlo kritskoe pis'mo.

Avtoxtonnie minoytsi skrilis' at nabegov s penenmorya v visokogornix poseleniyax, takix kak Karfi. Tem ne menee eteokritskiy yazik (yazik avtoxtonnix krityan), kak i minoyskie kul'ti, prodoljal sushestvovat' yeshyo dlitel'noe vremya. Poslednie pamyatniki eteokritskogo yazika, zapisannie grecheskim alfavitom, otnosyatsya k III v. do n. e. (tisyacheletie spustya posle ischeznoveniya Minoyskoy tsivilizatsii).

" Qaranǵi ásirlerdan" keyin minoiylar az-azdan grekler tárepinen assimilyatsiya etiledi. Karfi sıyaqlı qıyın erise alatuǵın bálent tog ' turar jaylarında minoan kultlari saqlanıp qaladı, biraq bul waqıtqa shekem minoan tsivilizatsiyasi bar ekenligidin' ızları joq. Grek álippesi tárepinen jazılǵan eteokrit tilidin' sońǵı estelikleri III asrga tuwrı keledi.

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Tiykarǵı siyasiy partiyaları hám kásiplik awqamları

Arslantepdan cilindrsimon baspa

Erte urıwlıq mádeniyatı Kritdin' Neolitik mádeniyatidin' tikkeley áwladı emes, bálki shıǵıstan Anatoliya arqalı alıp kelingen. Mesopotamiyada uqsawlar erte-grek kiyimleri, arxitektura, o'yilgan móhirler, sıyınıw suwretleri hám minoan mádeniyatidin' basqa qásiyetlerine iye.

Minoan mádeniyatına tán bolǵan buǵa hám hayal quday suwretleri - " oranta" (kóterilgen qol menen) Anatoliyadin' shıǵısında qashannan berli seramika neolit dáwirinde tabılǵan. Eramızǵa shekemgi Iv mıń jıllıqta. e. Arslantepda cilindrsimon móhirler payda boladı, keyinirek minoistlar arasında keń tarqalǵan hám eramızǵa shekemgi III mıń jıllıqta. e. Beyjesultanda saray qurıladı, udin' arxitektorchiligi keyinirek Mino saraylarına uqsaydı.

18-a. de K. de bir qansha gaz. hám jur. lar baspa etiledi, olar arasında A. din' bir qansha gaz. hám jur. baspa etiledi.[1][2], A. din' bir qansha baspaları bar. Xalaf mádeniyatınan minoan mádeniyatidin' ayriqsha elementleri, mısalı, kult Balta-labris penenyamasa steatit móhirleri miyraslar etip alınǵan. Bul gipotezadan tısqarı, khalaf mádeniyatında ámeldegi bolmaǵan teńizshilik dástúrlerinedin' minoylari payda bolıwı máselesi qalıp atır. Bunnan tısqarı, qońsılas khalafskayadin' tásiri de gúzetiledi fikirtepe mádeniyatı (hayal quday sıyınıw -" oranta", bezew, turar -jay ımaratları qurılısı ).

Kura-araxin minoislardin' kelip shıǵıwı

Gipotezalardan biri, minoislardin' kura-arax mádeniyatınan kelip shıqqanliginiko'rsatadi.[manba 125 kunaniqlanmagan]

Baspasózi, radioeshittirishi hám teleko'rsatuvi[tahrir]

Basqa tárepden, materik Grekiston mádeniyatı (" pelasgov") minoian mádeniyatına tásirko'rsatdi. Gomer pelasgovni Krit jasaytuǵınlıq adamlar, tiykarınan kritliklar menen birge eskertip ótedi. Minoan vazonisi bezewleri Ubayd mádeniyatidin' júdá jarlı bezewlerine qaraǵanda, materik Grekistondin' (atap aytqanda, vinchdin' mádeniyatı ) keramika bezewlerine júdá uqsas. Bunnan tısqarı, áyyemgi Kritdin' xalıq punktleridin' atları Grekistondin' materikiga tán qosımshalar -ss-,-nth - hám basqalar.

Ahtapot suwreti túsirilgen Mino vaza. Eramızǵa shekemgi 16 -ásir. e.

" Ilonlardin' hayal qudayı": dástúrlerdi atqaratuǵın ruwxanıy?

Dinge sıyınıw. Minoliklardin' diniy dástúrlerinede Ma'bad joq edi. Diniy dástúrler tábiyaatda yamasa sarayda ámelge asırıldı. Buǵalar jábirleniwshiligi keń tarqalǵan. Minoan dinin hám pantheonni qayta qayta tiklewge bolǵan barlıq urınıslar júdá spekulyativ bolıp tabıladı. Gipotezalardan birine (M. Himbutas) kóre, buǵa er adam kúshidin' tımsalı bolıp tabıladı, Malika — ullı hayal quday sıyaqlı hayal Quday.

Seramika. Mino seramika hár qıylı kórkem usıllar menen ajralıp turadı. Aral sırtda talap úlken edi.