Бадиий таҳлил асослари

Менда энди ҳеч ким яшамас
” тарзидаги 
таъкид “юрак кетди” ифодасининг оқибати эканини англаб етади. 
Шоирнинг:
Сенга кетмоқ бахтиёрлиги,
Менга қолмоқ азоби насиб.
Кетмаслигингга зорлигим 
Қолмоғингга эмас муносиб 
тарзидаги изҳорлари сабабини англаш ва шарҳлаш учун кўнгил ҳолати 
нозиклигини илғайдиган тийрак назар зарур бўлади. “
Ўзни сендан 
олгандим тилаб, Энди ўзни кимдан кутарман?
” мисралари замиридаги 
бадиий ва ҳаётий маънони изоҳлашга уриниш сезимларни теранлаштиради. 
Шеърдаги “
Муҳаббат – армонли тенгсизлик
” ҳукм-мисрасини, “
Мен сени 
йўқларман, борларман
” сатри маъносини, “
Хавфсиз кўнгил бадбахт ва 
бўм-бўш?
” таъкидини англаш кишига эстетик лаззат берибгина қолмай, 
унда эзгу шахслик сифатларини қарор топдиришга ҳам хизмат қилади. 
Фахриёрнинг “Бир кеча...” деб бошланадиган шеърида ҳижрон азобида 
ўртанаётган ошиқ ҳолати жуда нозик ва замзамали акс эттирилади. 
Ўқирманни шеър бошидаги “
Бир кеча минг кеча бўлган бу кеча
” мисрасида 
аллитерация фақат товушларга эмас, балки сўзларнинг маъносига ҳам 
кўчиб, тасвир инжалиги ва маъно серқатламлигини юзага келтирган. 
Аслида, ҳижроннинг азобли ва узоқ туни ифоданинг ўзгачалиги туфайли 
ўта енгил оҳанг билан берилган. Шеърдаги ташқи “беозор” оҳанг туфайли 
туғилган кайфият оғушидаги шеърхон шоирнинг: “
Юрак – қаршилиги 
бўлмаган узв
” тарзидаги хулосасига беихтиёр қўшилади. Негаки, одамга 
дахлдор неки яхши-ёмон нарса бор ҳаммаси юракка кириб келаверади. 
Юрак уларнинг биронтасига ҳам эшигини ёпиб ололмайди. Унинг 
муҳаббатга ҳам, нафратга ҳам, азобу қувончга ҳам қаршилик 
қилолмайдиган муча экани ҳақидаги ҳаққоний ва дардчил таъкиднинг ғоят 
мулойим оҳангда берилиши ўқувчи шуурига кучли таъсир кўрсатади. 
Шеърдаги: “