B. S. Usmanov konservalash texnologiyasi asoslari

Karam sabzavot kasalliklari
.
Karam sabzavotlar qo‗ng‗ir va oq irish 
(shilimshiq zamburug‗lar vujudga keltiradi), tomirli bakterioz (karam barglaridagi 
qora dog‗lar), nuqtali nekroz( barglaridagi qo‗ng‗ir va qora nuqtalar) kasalliklariga 
yo‗liqadi. 
Karamni joylashtirish va saqlash. Karamni uyib va konteynerlarga solib 
tashiladi. Ertagi karamni hajmi 40 kg gacha bo‗lgan, gulkaramni esa hajmi 20 kg 
gacha bo‗lgan katak yaщiklarga joylab tashiladi. Magazinlarda karamni harorati 0-
2 ᵒC va havosining nisbiy namligi 90-95 % bo‗lgan yordamchi binolarda uzog‗i 
bilan ikki kun saqlanadi. 
Tomat sabzavotlar haqida tushuncha 
Pomidor, baqlajon, qo‗zoqli qalampir (achchiq va chuchuk) pomidorsimon 
sabzavotlarga kiradi. Ularni ta‘mi yaxshi va yuqori to‗yimli bo‗ladi. 
Pomidor
. O‗rta hisobda pomidor tarkibida: qandlar (4 %), organik kislotalar 
(0,4-0,6 %), azotli moddalar (1 % gacha), mineral tuzlar (0,7 %), pektin (0,15 %) 
bo‗ladi. Pomidor tarkibida mineral moddalardan kaliy, natriy, magniy, fosfor, 
temir tuzlari bor. Pomidorda S, V
1
, V
2, 
RR, K vitaminlari, karotin bo‗ladi. Qandlar 
organik kislotalar bilan birga qo‗shilib, pomidor ta‘mini yoqimli qiladi. Qizil 
pomidorning rangi likopindan, sarig‗ining rangi esa karotin va ksantofilldan iborat 
bo‗ladi. 
Pomidorlar rangi qandayligiga ko‗ra beshta pishganlik darajasiga bo‗linadi: 
ko‗k, sutsimon, qo‗ng‗ir, pushti, qizil. Pomidor saqlanayotganda ham etilaveradi. 
Stimulyator sifatida etilen yoki divinil ishlatib, pomidorning yetilishini tezlatsa 
ham bo‗laveradi. 
Etishtirilayotgan pomidorlarning shakli (yapasqi, dumaloq, uzunchoq, 
olxo‗risimon, yuzasi (silliq, kerrali), kattaligi bir-biridan farq qiladi. Urug‗donlari 
qanchaligiga qarab pomidorlar urug‗doni kam va urug‗doni ko‗p bo‗ladi. 
Urug‗doni ko‗plari yomon saqlanadi. 

---

45 
Baqlajon
. Baqlajon po‗stining rangi och-binafshadan to‗q-ko‗kkacha, 
mevasining shakli dumaloq, noksimon bo‗ladi. 
Baqlajon tarkibida: qandlar - 4,6 %, azotli moddalar - 1 %, mineral moddalar 
- 0,5 %, pektin - 0,7 %. S, V
1
, V
2
, RR vitaminlar, karotin, achchiqroq ta‘m 
beradigan glikoalkoloid bo‗ladi. U qiyma solish, qovurish, ikra va konserva qilish 
uchun ishlatiladi. Eng mashxur ro‗zg‗orbop-botanik navlar: donskiy, delikates, 
tez 
pishar, 
Krimskiy.
Standart baqlajon yangi, toza, sog‗lom, shakli va rangi xuddi shu botanik 
navga xos, qing‗iri yo‗q, po‗sti yupqa, mexanik shikastlanmagan bo‗lishi kerak. eti 
sersuv, qayishqoq, bo‗shliq joylari yo‗q, urug‗i oq, terisi yupqa bo‗lishi kerak. 
Baqlajonning uzunligi eng katta ko‗ndalang diametri bo‗ylab cho‗zinchoq 
shaklida kamida 10 sm, dumalog‗ida esa kamida 5 sm bo‗lishi kerak.