B. S. Usmanov konservalash texnologiyasi asoslari

 
Dukkakli va donli sabzavotlar 
 
No‗xat, loviya, dumbul, dukkakli o‗simliklar dukkakli sabzavotlarga kiradi. 
Dukkakli sabzavotlar tarkibida hazm bo‗lishi yengil oqsillar - 4-4,5 %, qand -6-9 
%, kraxmal - 2-7 %, S vitamini, V, RR, K gurux vitaminlari va karotin bor. 
No„xat
. Qant no‗xat va archiladigan no‗xat navlari yyetishtiriladi. 
Archiladigan madaniy navlarining faqat doni (ko‗k no‗xat) ovqatga ishlatiladi. 
No‗xat donining yuzasi silliq va burishqoq bo‗ladi. Mag‗izli navlari mazaliroq, 
tarkibida qand, vitamin ko‗proq va kraxmal kamroq bo‗ladi. Bo‗lar tabiiy konserva 
tayyorlash uchun ishlatiladi.
Loviya
. No‗xat singari sabzavot loviya ham qand loviya va archiladigan 
loviya navlariga bo‗linadi. Qand loviyaning dukkagi mayin, dumbul donli bo‗lib, u 
oshpazlikda ishlatiladi. Archiladigan navlaridan pishgan don olinadi.
Shirin makkajo„xori
. Makkajo‗xori donli sabzavot hisoblanadi. Suvda 
pishirilgan so‗talar tarzida iste‘mol qilinadi va donidan konserva qilinadi. Shirin 

---

47 
makkajo‗xori so‗tasi dumbul vaqtida eyiladi. Shu darajada pishgan makkajo‗xori 
doni tarkibida: suv -70-80 %, qandlar - 4-10 %, kraxmal - 6-12 %, oqsillar - 3 % 
gacha, yog‗lar - 1 % hamda A, V
2
, 
RR vitaminlari bo‗ladi. 
Piyozsimon sabzavotlarga
- boshpiyoz, poreypiyoz, ko‗kpiyoz (pero), 
batunpiyoz va chesnok kiradi. 
Piyozsimon sabzavotlar tarkibida fetonsidlar borligi ularning shifobaxsh 
ahamiyatga ega ekanligiga sabab bo‗ladi. Piyoz va chesnok yuqori nafas yo‗llari 
shamollaganda, astma va boshqa kasalliklarga qarshi ishlatiladi. Tarkibida efir 
moylari va glikozidlar borligi piyozsimon sabzavotlarga achchiq maza va 
xushbo‗ylik beradi, bu esa ishtaxa ochadi va ovqatni yaxshiroq hazm bo‗lishiga 
ko‗maklashadi. Bu sabzavotlardan yangiligida iste‘mol qilinadi, oshpazlikda 
ziravor tarzida, konserva ishlab chiqarishda foydalaniladi va quritgan holda ham 
ishlatiladi.