B. S. Usmanov konservalash texnologiyasi asoslari

Sholg„om
. Ildizmevasi etining ta‘mi o‗ziga xos, tarkibida qand, vitaminlar 
(S, V
1
, V
2
, RR), mineral moddalar bo‗ladi. Sholg‗om ildizmevsining shakli 
dumaloq-yassi, rangi sariq yoki oq bo‗ladi. Ildizmevalarning eti sersuv bo‗lib, 
xomligicha, qaynatib pishirilgan, qovurib, yopib, buglab pishirilgan tarzda iste‘mol 
qilinadi. Sholg‗om ko‗milgan joyda uzoq yotaveradigan bo‗lib, bunda 
vitaminlarini yaxshi saqlab qoladi. Sholg‗omning eng yaxshi sortlari - Petrovskiy, 
Milanskiy, oq Mayskiy yashil-bosh sariq. 
Oq ildizli ko„katlar
. Petrushka, pasternak, selderey va xren oq ildizli 
ko‗katlarga kiradi. Ular tarkibida qand (6,5-9,4 %), S vitamini, efir moyi ko‗p 
miqdorda, hidi xushbo‗y bo‗ladi. 
Petrushkaning ildizi ham, bargi ham iste‘mol qilinadi. Petrushka ildizi 
tarkibida efir moyi, bargi tarkibida esa S vitamini bor. Yangi va quritilgan 
petrushka ziravor tarzda ovqatlarga, konserva qilishda, narsalarni tuzlashda, 
marinadlarda ishlatiladi. Ildiz petrushkaning eng yaxshisi - shirin Gribovskiy navi. 
Petrushkaning ildizi yangi, toza sog‗lom, butun, bargsiz bo‗lishi kerak. 
Pasternakning shakli dumaloq konussimon bo‗ladi. Oq rangli go‗shtdor 
bo‗liq ildizi tarkibida pektinli moddalar, S vitamini bor, uning hidi efir moyi 
borligi uchun (3 % gacha) yoqimli o‗ziga hos xushbo‗y, ta‘mi shirinroq. Pasternak 
ildizi oshpazlikda ziravor sifatida, konserva qilishda ishlatiladi. eng ko‗p tarqalgan 
navlari: student, ertangi, dumoloq. Ildizmevasi yangi, toza, sog‗lom, bargsiz 
bo‗lishi, shakli qing‗ir bo‗lmasligi kerak. Pasternakning cho‗zinchoq shakldagi 
ildizmevasining eng katta diametridagi o‗lchami kamida 2 sm, dumaloq 
shakldagisining diametri esa kamida 3 sm bo‗lishi kerak. 

---

42 
Selderey oq ildizli ko‗katlarning eng mayini va eng xushbo‗yi. Selderey 
ildiz, barg, poya tarzida yetishtiriladi. Seldereyning ildizi sharsimon, ildiz mevasi 
o‗tkir xushta‘m bo‗ladi. Keng tarqalgan navlari: YAblochniy, Snejniy shar, 
Gribovskiy ildiz. Oshpazlikda ziravor sifatida ishlatiladi. Seldereyni bargi juda 
ko‗p bo‗lib, yangi va quritilgan tarzda ziravor sifatida ishlatiladi. Selderey poyasi 
salat tayyorlashda ishlatiladi. Unda 3-4 sm gacha etadigan sersuv, bo‗liq barg 
poyalar bo‗ladi. Keng tarqalgan navlari: Beliy pero, Zolotoe pero. Seldereyning 
uchala turi ham yangi, toza, sog‗lom bo‗lishi kerak. Ildiz mevasining eng katta 
ko‗ndalang kesimi diametridagi o‗lchami kamida 4 sm bo‗ladi. 
Ildiz mevalarning kasalliklari. Ildiz mevalar oq chirishga va kulrang 
chirishga (sabzi ustida momiq qatlam paydo bo‗ladi), qora chirishga duchor 
bo‗ladi.
Karam. 
Karamlarning ovqatlik qimmati tarkibidagi qandlar, mineral 
moddalar (kaliy, natriy, kalsiy, fosfor, magniy, temir va x.x), V
1
, V
2
, RR, S, e 
vitaminlari, organizmdagi xolesterin miqdorini kamaytiradigan fol kislota, 
sklerozga qarshi ta‘sir etuvchi xolin qanchaligiga qarab aniqlanadi. Oq karam 
tarkibida oshqozon yarasi kasalligini davolashda ishlatiladigan U vitamini bor.