B. S. Sayfullayev, V. K. Rustamov madaniy tadbirlarni tashkil etish

qaraganida u qimirlamaydi. Qiz battar xafa bo'lib ketmoqchi
bo ‘ladi. Ikkinchi marta kapalakdan «uzr» so ‘rash maqsadida xijolat
hólatda orqasiga qaraganda kapalakning sekingina qimirlaganini
ko 'rib qoladi va yugurib kelib uni qo ‘liga oladi. Qo ‘Uni balandroq
ko'tarib uni quyosh nurlariga tutib turadi. Kapalak sekin-sekin
qimirlab, qanotlarini to'g'irlab, uchishga shaylanadi. Qiz uni
sekingina havoga «uloqtirib» uchishga undaydi. Kapalak uchib
ketadi. Qiz uning ortidan xursand bo ‘¡ib qarab qoladi.
Endi ushbu etyudning harakatiar tizimini belgilab olamiz.
1. Qizning bog‘dagi xursand holdagi kayfíyati.
2.
Guldasta tayyorlash.
3. Kapalakni ko'rib qolishi.
4. Uni tutish uchun qilgan xatti-harakatlari.
5. Qiz kapalakni tutib oldi, ammo u «jonsiz».
6. Qizning kayfíyati tushib, qattiq xafa bo'lishi.
1. 
Qiz ketayotib ortiga qaraganda uning tirikligini sezib qoldi.
8. Uni qo‘íiga olib quyoshga tutib turib uchirib yuborishi.
9. Qizning kayfíyati yana ko'tarildi.
Bu etyudni nomlash kerak. Ko'pgina holatlarda imtihon das- 
turlari takjifhomalarida etyudlarni turli xil nomlanganini ko'ramiz. 
Etyuddagi xatti-harakatlar ketma-ketligiga qarab, masalan, «ovqat 
yeyish», «dazmol qilish», «mashina haydash» va h.k. deb nomlasak,
136

---

to‘g‘ri bo'lmaydi. Bu juda primitiv nomlashdir. Asarni mazmuni va 
ma’nosini anglatuvchi, uning g ‘oyasidan kelib chiqqan holda 
nomlash raaqsadga muvofiqdir. Xuddi shuningdek, yuqoridagi 
etyudga hara nom qo‘yish kerak. «Kapalak tutish» degandan ko'ra, 
masalan, «Tabiat mo'jizasi» yoki «Qayta tirilish» deb atalsa 
tinglovchi uehun ham, tomoshabin uchun ham «jiddiy va jozibali» 
tuyulsa kerak.
Rejissyor-pedagog A.M.Grinberg 1-bosqich talabasi bilan 
quyidagi bir kishilik etyudni ishlash uchun tasdiqlagan. Etyudning 
nomi «Shoshilma» deb ataladi.