B. S. Sayfullayev, V. K. Rustamov madaniy tadbirlarni tashkil etish

partnyomi his qilish, sezish, eshitish, ko‘rish va boshqa aktyorlik 
mahoratining elementar i o‘zlashtirilib boriladi. Aktyorlik mahora-
132

---

tiga oid deyarli hamma tushuncbalar mana shu etyudlar ustida 
ishlash jarayonida o‘rganilishi maqsadga muvofiqdir.
Biz aktyorlik mahorati predmetini konkret praktik (aniq) 
mashg‘ulotlar orqali o‘rganib borishimiz lozim. Shuning uchun aniq 
harakat va mashqlarni bir-biriga aralashtirmay, bosqichma-bosqich, 
bo'limlarga bo'lib, alohida mavzu sifatida o'zlashtirilib borilishi 
lozim.
Sahnada o'zini erkin his qilish, to 'g 'ri harakat qilish uchun, 
xullas bir so‘z bilan aytganda, aktyorlik mahorati poydevorini 
qurish uchun muskullami bo'shatish (освобождение мышц), xatti- 
harakat, «agar-da», «berilgan shart-sharoit» (действие, «если бы», 
«предлагаемое обстоятельство»), tasavvur (воображение), sahna- 
viy diqqat (сценическое внимание), haqiqat tuyg'usi va ishonch 
(чувство правды и вера), sahna soddaligi (сценическая наим- 
носп>), hissiyotlarni eslab qolish qobiliyati (эмоциональная па­
мять), munosabat (общение), xarakterlilik (характерность), tem- 
po-ritm, mizanssena kabi tushunchalarni o'zlashtirishlari mum kin 
bo'ladi.
Mashqlar musiqa san’atida asosan, texnik jihatlarga xizmat 
qiluvchi usullardan biri sifatida qaraladi, masalan, agar u musiqachi 
bo'Isa, barmoqlar harakati, bir maromda chalish, tekis, ritmga, 
usulga tushish - kabi vazifalami o'zlashtirish va o'rganishga 
qaratilgan bo'ladi. Etyud esa ana shu jihatlarga ozmi-ko'pmi 
badiiylik nuqtayi nazardan yondashishni talab etadi. Ammo musiqa 
yettita notadan iborat bo'lganligi uchun aniq yozilgan nota ichidan 
chiqmagan holda ijro etilishi kerak. Sahnaviy etyudning esa undan 
farqi shundaki, u har safar turlicha ijroda namoyon bo'lishi mumkin, 
u asosan improvizatsiyaga asoslangan holda qo'llaniladi, ya’ni har 
safar sahnaga chiqqanda yangi-yangi xatti-harakatlar topilib, 
qo'shilib borishi mumkin.
Etyudlar artistlik texnikasi bilan sahnaviy uslublami bir-biriga 
bog'lovchi vositachi sifatida ham namoyon bo'lishi mumkin.
Takrorlash uchun savollar: