Б. С. Мусаев а г р о к и м

кириб боришига турли ферментлар кўмаклашиши мум­
кин. Айни тахмин математика нуқтаи назаридан М и- 
хаэлис-М ентен тенгламаси ёрдамида. куйидагича иф о­
даланади.
V
С
\Т —
max
Km+c
m
б у е р д а : V — м а ъ л у м к о н ц е н т р а ц и я ( С ) ш а р о и т и д а и о н л а р
ю т и л и ш и н и н г ф е р м е н т а т и в р е а к ц и я с и т е з л и г и ;
V max C — и о н л а р н и н г т а ш у в ч и л а р т ў л а т ў й и н и ш и у ч у н
м у м к и н б ў л г а н э н г ю қ о р и ю т и л и ш т е з л и г и ;
К т — М и х а э л и с к о н с т а н т а с и ;
С — с у б с т р а т н н н г м о л я р к о н ц е н т р а ц и я с и .
Тенгламадан ютувчи тизимдаги параметрлар (Vmax, 
Кт)нинг микдорини аниқлашда ҳам фойдаланиш мум­
кин.
Сует (нометаболик) ютилиш.
Маълумки, транспира­
ция натижасида барг ҳужайраларида сўриш кучи ҳосил 
бўлади (у ҳужайра ширасидаги сувда эриган моддалар­
нинг цитоплазмага босими ва ҳужайра суюқлигининг 
ҳужайра қобиғига босими орасидаги фарқдан келиб 
чиқади). Бу куч таъсирида илдизга тупрокдан сув юти­
лади. Сув ва минерал моддаларнинг ютилиши ва ҳара- 
катланишида транспирация билан бир қаторда илдиз 
босим и ҳам муҳим аҳамиятга эга. Озиқ элементларнинг 
суст ютилиши концентрация градиенти бўйича кетиб 
ионлар катта концентрациядан кичигига қараб ҳаракат- 
ланади ва бунда метаболик энергиянинг сарфланиши 
талаб қилинмайди. Бундай ютилиш диф ф уз-осм отик 
ҳодисалар билан боғлиқ ва «эркин бўшлиқ» энергияси 
ҳамда транспирацияга сарфланадиган куёш энергияси 
ҳисобига содир бўлади.
Фаол (метаболик) ютилиш.
Ўсимликлар томонидан

---