Б. С. Мусаев а г р о к и м

коврак, са р и қ ан ди з каби усим ликлар ўсади. Т уп р оқ - 
л арн и нг орган ик моддалар билан бой и ш и асо са н баҳор  
ф асли да со д и р бўлади.
Ў зб ек и ст о н н и н г а с о си й ҳудудларида т уп р оқ ҳоси л  
қилувчи он а ж и н с тўртламчи даврн и н г ғовак л ё с с и м о н  
ётқизиқяаридир. Ф ақат айрим ж ойларда янада қ ади м и й  
ётқ и зи кдар учрайди. А м ударё, С и рдарё ва З ар аф ш он  
в оди й л ар и н и н г террасалари ости да яхш и саралан ган , 
турли гран улом етрик таркибли аллю виал ётқ и зи қ л ар  
мавжуд. Т оғ тизмаларига яқин м айдонлар й и р и к шағал 
би лан , пастга туш иб борган сари ўзанларн инг икки т о ­
м он и аввал майда шағал, йирик қум, с ў н ф а қ у м о қ ва 
бош қа оғир ф анулом етрик таркибли жинслар билан банд. 
С уғориладиган ҳудудларда он а ж и н с сиф атида агроир­
ригация келтирилмалари учрайди.
Т уп р оқ ҳоси л қилувчи ом иллар, вақт ва и н с о н ф а о ­
лияти нати ж асида Ў збек и стон ҳудуди да б и р -би р и д ан - 
ф арқланадиган туп р оқ типлари ҳоси л бўлган.
Чўл минтақаси тупроқлари
Бу м интақада чўл-воҳа тупрокдари типига к ир ади ­
ган суғориладиган сур тусли қўнғир туп рок дар, чўл 
қумли тупроқлари, тақирли тупрокдар кенг тарқалган, 
к ам роқ чўл ўтлоқи-воҳа тупроқлари учрайди.
Сур тусли қўнғир тупроцлар. М азкур туп рок дар чўл 
м интақаси туп рок дари н ин г учдан б и р қ и см и н и таш кил 
қ или б, асо са н платолар, қадим ий ётқ и зи қ ёй и л м ал ари - 
н и н г к онусларида, дарёларн и нг дельта ва терр асалар и- 
д а кенг тарқалган. Сур тусли қўнғир тупроқлар М а- 
ликчўл, Қ арш и ва Ш ер о б о д чўллларида ҳам да П оп  
атроф ларида катта-катта м айдон ларн и эгаллаган.