B. S. Abdullaeva tdpu ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha prorektor



Download 5,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/314
Sana31.03.2022
Hajmi5,22 Mb.
#521992
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   314
Bog'liq
2928-Текст статьи-7932-1-10-20200909

 
Adabiyotlar: 
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoevning 2016 yil 29 dekabrdagi “2017-
2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 
PQ-2707-sonli qarori. –T., 2016.
2.
Karimov I.A. O‘zbekiston buyuk kelajak sari. –T.: O‘zbekiston, 1998. 
3.
Djamilova N.N. Maktabgacha metodika fanlarini o‘qitish texnologiyasi. –T.: TDPU, 
2017. 
4.
Sodiqova Sh. A. Maktabgacha pedagogika. –T.: Fan va taxnologiya, 2017. 
֍ 

 ֍ 
– 
֍ 
 
PEDAGOGIK QO‘LLAB-QUVVATLASH ORQALI BOLALARNI MUAMMOLAR 
YECHIMIGA O‘RGATISH 
 
Berdieva M. 
Termiz davlat universiteti, o‘qituvchi 
 Chorieva S. 
Termiz davlat universiteti, talaba 
Pedagogik qo‘llab-quvvatlash shunday faoliyatki, u ta’lim jarayoni bilan pedagogik faoliyat 
orasida amalga oshiriladi. Bunda, muloqot qilish faoliyati, bolani umuminsoniy madaniyat 
yordamida shakllantirish hamda muayyan bolaning hayotiy faoliyat mantiqini tarkib toptirishni 
o‘z ichiga oladi. Pedagogik qo‘llab-quvvatlash ta’lim oluvchilar va tarbiyaviy vazifalar nuqtai 
nazaridan bartaraf etuvchi, ogohlantiruvchi xarakterga ega bo‘lib, tarbiyachi uchun ham, bola 
uchun ham rivojlanish imkoniyatini beruvchi hodisadir.
Pedagogik qo‘llab-quvvatlashning ogohlantiruvchilik xarakteriga ega ekanligi boladan 
kattalar talab qiladigan narsalarni amalga oshirishni va muammolarni mustaqil hal etishni taqozo 
qiladi. Tarbiyachining qo‘llab-quvvatlovchilik vazifasi bolani intellektual jihatdan rivojlantirish 
orqali ta’limiy, tarbiyaviy va shaxsiy muammolarni hal etishga yo‘naltirilgan bo‘lishi lozim. Bu 
jarayonda bola tarbiyachi bilan o‘zaro tenglik asosida muloqotga kirishadi.


42 
Bola o‘zining shaxsiy muammolarini ko‘rmaguncha, uni yechish yo‘llarini izlamaydi. Agar 
tarbiyachi bolaning muammolarini aniq bilmasa, uni yechish yo‘llarini ham ko‘ra olmaydi. 
Bunday sharoitda tarbiyachi o‘zining shaxsiy nuqtai nazariga asoslangan holda ko‘r-ko‘rona 
harakat qiladi. Xuddi mana shu o‘rinda bola bilan tarbiyachi orasida ziddiyatlar vujudga keladi.
Tarbiyachi aniq harakat qilishi uchun muayyan vaziyatning timsoli va modelini tasavvur eta 
olishi kerak. Agar tarbiyachi muayyan vaziyatni tatbiq qilmasa, mavjud muammolarni hal qila 
olmaydi. Muammoni tasavvur etish bu bolani bezovta qilayotgan holatlarni anglash demakdir. 
Shundagina, tarbiyachi bolani yaxlit tarzda tasavvur qila oladi. Bolaning muammolarini o‘rganish 
uchun sabab-oqibatlar orasidagi aloqadorlikni ham aniqlash talab etiladi. Bu tarbiyachiga bolaning 
muammolari haqida keng ko‘lamli modellashgan tasavvur qilish imkonini beradi. Buning uchun 
tarbiyachi bolani har tomonlama o‘rganishi, uning hatti-harakatlarini tahlil qilishi muhimdir. Bu 
bir qator shablonlashgan tasavvurlardan qutilish imkonini beradi. Bu esa ko‘plab pedagoglarning 
bolaga yuzaki yondashishlariga barham beradi. Bolaning muammolariga yondashish pedagogga 
muammolarga bola nuqtai nazaridan qarashni taqozo qiladi. Shu tariqa ular umumiy til 
topishadilar.
Muammoni model sifatida tasavvur qilish bola uchun ham muhim ahamiyatga ega. Bu 
vaziyatga kirish yo‘lidir. Pedagogik qo‘llab-quvvatlashning bola bilan tarbiyachi orasidagi o‘rnini 
aniqlash, bolaning shaxsiy hayotiy faoliyatidagi dalillarga munosabatining shakllanish jarayoni 
quyidagilarda namoyon bo‘ladi:
1)
pedagogik qo‘llab-quvvatlash bola muammolarini aniqlashga yo‘naltirilishi lozim. 
Shunga ko‘ra pedagogik qo‘llab-quvvatlash ta’lim-tarbiyaning maqsadidan kelib chiqqan holda 
amalga oshiriladi; 
2)
bolaga yordam ko‘rsatishni ta’lim vaziyatiga olib kirish unga muammoli vaziyatlarda 
harakat qilish tajribasini o‘rgatadi; 
3)
bola kattalarning ta’siri natijasida o‘zining shaxsiy fikriga ega bo‘ladi;
4)
bola o‘zi uchun ahamiyatli va zarur bo‘lgan xulq-atvor me’yorlarini o‘zlashtiradi.
Bolani qo‘llab-quvvatlovchi tarbiyachi bilan tarbiyalanuvchi faoliyati orasidagi munosabat 
tufayli bola o‘z yo‘lini topishga intiladi. Ularning o‘zaro munosabatlari natijasida bola muammoli 
vaziyatda o‘ziga bo‘lgan munosabatni anglaydi. Bu bola bilan tarbiyachi orasidagi oddiy 
hamkorlikdan tubdan farq qiladi. Hamkorlikda bilimlar, me’yorlar, namunalar namoyon bo‘ladi. 
Pedagogik qo‘llab-quvvatlash doirasida esa munosabatlar bolaning o‘zi orqali tarkib topadi. 
Pedagogik qo‘llab-quvvatlashdan ta’lim-tarbiya vositasi sifatida ham foydalanish mumkin. 
Biroq, bu faoliyat rivojlantiruvchi xarakterga ega. Bola bilan amalga oshiriladigan munosabat 
shakli kelishuvga asoslangan. Bu munosabatning natijasi esa, bolaning o‘zi uchun to‘g‘ri deb 
bilgan yo‘lni tanlashi va shu yo‘ldan yurishga tayyorligini ifodalaydi. Xuddi shu jarayonda bola 
o‘z zimmasiga mas’uliyatni ham oladi.
Pedagogik qo‘llab-quvvatlash jarayonida bola bilan tarbiyachining muloqoti va hamkorligi 
samarali bo‘lishi, bunday o‘zaro munosabatning muvaffaqiyati quyidagi shartlarga amal 
qilgandagina ta’minlanadi: 
1.
Bolaning yordam va qo‘llab-quvvatlashga roziligi. Bunda bolaning o‘zi yordam so‘rashi 
yoki yordamni rad qilmasligi lozim. Pedagogik qo‘llab-quvvatlash natijasida bolaga yaqinlashish 
va uning muammolarini yechish mumkin.
2.
Bolaning o‘z shaxsiy muammolarini hal etishni birinchi o‘ringa qo‘yishi. Pedagogik 
qo‘llab-quvvatlashning asosiy qoidasi bola shaxsini birinchi o‘ringa qo‘yishdan iborat.
3.
Birgalikdagi hamkorlik va ko‘mak. Bu pedagogik qo‘llab-quvvatlashning mazmuni va 
texnologik mohiyatini ifodalaydi. To‘siqlarni bartaraf etish uchun birgalikda harakat qilish, 
muammolarni yechishga yordam ko‘rsatish kabilar.
4.
Maxfiylik tamoyiliga amal qilish. Bu bolalar bilan ishonchli muloqot o‘rganish uchun 
nihoyatda zarurdir.


43 
5.
Xayrixohlik va qadrlash. Bolalar bilan hamkorlikda hissiy uyg‘unlikning mavjudligi 
muvaffaqiyat garovi hisoblanadi. Tarbiyachining bola harakatiga bergan bahosi, tanqidi, bolani 
yopiq bo‘lishiga olib keladi.

Download 5,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish