B. R. Nazarov oliy geodeziya

Shakl sharti. Yopiq shaklda, uning barcha burchaklari o‘lchangan bo‘lsa, bu burchaklarning tenglashtirilgan nazariy qiymatlari­ yig‘indisi quyidagiga teng bo‘lishi lozim:

∑ β = (n − 2)180 ° ,

(6.1)

bu yerda: n – yopiq shaklni hosil qiluvchi tomonlar soni.

Triangulyatsiyani tenglashtirishning ikkita holatini farqlaymiz: birinchi holatda, tarmoq burchaklar bo‘yicha tenglashtiriladi, bunga burchaklar mustaqil deb hisoblanadi va ikkinchi holatda tarmoq yo‘nalishlar bo‘yicha tenglashtiriladi.

Uchlari 1, 2 va 3 bo‘lgan uchburchakni (6.1-rasm) tenglash­ tirilgan burchaklarini rim I, II, III raqamlari bilan, ularning o‘lchangan qiymatlarini esa 1,2,3 raqamlar bilan belgilaymiz, tenglashtirlgan burchaklarga tuzatmalarni qavsga olingan arab raqamlari bilan belgilaymiz, ya’ni burchaklarni tenglashtirishda yozamiz

I = 1 + (1); II = 2 + (2); III = 3 + (3)

(6.2)

Har bir uchburchakda ikkita burchak zaruriy miqdor hisobla­ nadi, uchinchisi esa ortiqcha. Tarmoqni burchaklar bo‘yicha tenglashtirishda I+ II + II = 180° bo‘lganligi sababli shartli teng­ lamalar uchburchak uchun quyidagi ko‘rinishda yoziladi:

(1)+(2)+(3)+ω=0, (6.3)

bu yerda ozod had

ω = 1 + 2 + 3 – 180°.

(6.4)

133

Agar burchaklar ellipsoid yuzasida berilgan bo‘lsa
ω = 1 + 2 + 3 – (180° + ε),	(6.5)

bu yerda: ε – uchburchakning sferik ortiqchasi.

Yo‘nalishlarni o‘lchashda va tenglashtirishda har bir burchak­ ni tegishli yo‘nalishlar farqi bilan ifodalash lozim.