Б. М. Умаров, Ш. С. Шойимова



Download 11,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/240
Sana20.03.2022
Hajmi11,32 Mb.
#504309
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   240
Bog'liq
kasbij psixologiya Shoyimova

Эксперимент модели
г урух
Г урухнинг
экспериментгача
холати
Гурухнинг
экспериментдан
сунгги холати
Булиб утган
узгаришлар
Экспериментал
назорати
X,
У1
х 2
У2
X j-X *
У
1

2
Экспериментам тадкикотни касбий танлов мисолида куриб чикамиз. 
Корхонада мутахассислар мураккаб механик агрегатларни кабул килишда 
ишлаб турган мухандислар куп деффектларни утказиб юборганликлари 
сабаб, ишчилар орасидан назоратчиларни танлаш зарурияти келиб чикади.
Экспериментнинг мазмуни шундан иборат-ки назоратчи учун мухим 
булган кобилиятларни ташхис килиб берувчи 
(диккцатни жамлай олиш,
мусташтик, сенсор фарклаш даражаси, кенг фикрлаш)
тест лойихалашти- 
рилади. Тест танловчилар оркали назоратчиларнинг экспериментам гурухи 
тузилади. Эксперимента! ва назорат гурухи ишларини коррекцион тахлил 
килиш асосида тасдиклаш, тестнинг самаралилигини ва назоратчиларни 
танлаш ва тайёрлаш методикасини аниклаш имконини беради.
Психологик тадкикотларда эксперимент натижаларини микдорий 
ифода килиш масаласи энг кийин масала хисобланади. Шунинг учун 
мивдорий маълумотлар, одатда, абсолют эмас, балки нисбий ахамиятга эга. 
Улар икки гурух даражасини тасдиклаш имконини беради, аммо хар 
кайсининг абсолют тавсифини аниклай олмайди. Шундай булса-да, 
психология фани реал укув-касбий фаолиятида узгаришларни кутмайдиган, 
имкониятлар берувчи вазияглар яратиш оркали шахсдаги узгаришларни 
улчаш учун турли хил шаклларни яратади.
Экспериментни 
утказишда 
5фганилаётган 
жараён 
утадиган 
шароитларни кенг микиёсда узгартирилади, узгарувчан омиллар таъсирини 
ажратиш, уларнинг узаР° алокасини аниклаш ва шу тарика психик 
ходисаларнинг конуниятлари ва механизмларни ургатиш мумкин.
Эксперимент методининг мухим сифати шундаки - урганилаётган 
жараёнига тугри бахо бериш, маълумотларнинг микдорий хисобини олиш 
имконини беради, бу эса тадкикот натижаларига ишлов бериш мухим 
статистик хулоса чикаришга имкон беради.
Эксперимгнтал усулнинг 3 тури мавжуд
: табиий, моделлаштирувчи 
ва лабаратория экспериментларидир. 
Табиий 
эксперимент
психик 
ходисаларни одатий табиий шароитларда урганишни назарда тутади
28


(дарсда, мех;нат топширигини бажариш жараёнида ва хоказо). Табиий 
экспериментнинг 
афзаллиги 
- тадкикот 
максадларининг 
нисбатан 
яширинлиги, жараённинг норасмий мухитда утиши ва синовдагиларнинг 
хаёти ва фаолиятига бевосита кириб бориши билан белгиланади.
Моделлаштирувчи эксперимент
айрим мехнат жараёнларининг 
назарий динамикаси ва мураккаблиги туфайли реал техник мосламаларни 
одатий иш тартибидаги усулларини урганиб булмаганлиги туфайли 
кулланилади. Бу жараёнлар англанилган холда урганилаётган мехнат 
жараёнида ишнинг муваффакдятини белгилаб берувчи унинг таркибий 
кисмларига ажратилади, бу фаолиятни амалга ошириш учун сунъий 
шароитлар яратилади ва шу тарифа моделлаштирилган шароитларда 
мураккаб мехнат жараёни урганилади. Моделлаштирувчи эксперимент 
шахснинг касбий шаклланиш жараёнидаги мухим касбий сифатларни 
урганишда кулланилади. Лаборатория эксперимент тадкикотларни махсус 
асбоб-ускуналари 
билан 
жихозланган 
психологик 
лабораторияда 
утказишни назарда тутади. Экспериментнинг бу тури одатда элементар 
психик функцияларни урганиш максадида кулланилади яъни, сенсор ва 
мотор реакциялар, танлов реакциялари ва бошкаларни киритиш мумкин. 
Инсоннинг иш-харакатларини урганиш борасида охирги 20 йил мобайнида 
видеотехника ва турли антик механик мосламалар ривожланиши юкори 
даражасига кутарилди. Бу бир томондан видеога тушириш, стереоскопик 
тушириш каби усулларни кенг куллашга олиб келган булса, бошка 
томондан тайёрлов ишлари яъни, экспериментни утказиш ва материалларни 
тахлил этиш каби ишларни енгиллаштиришга хизмат килади.
Видеофоторегистрация 
методининг
универсаллигига 
карамай 
тадкикотларда ЭХМ ва бошка махсус техниканинг кулланилиши бугунги 
кунда мураккаб муаммо булиб келмовда.
Ш акллантирувчи эксперимент
- бу усулнинг асосий белгиси 
В.В.Давидовнинг “психиканинг у ёки бу эмпирик шакллари хусусият­
ларини одцийгина таъкидлаб эмас, балки уларни фаол моделлаштириб 
махсус шароитларда намоён этиб, улар мохиятини очиб бериши” керак 
деган фикри билан белгиланади.
Шакллантирувчи эксперимент усулларини куллаш укув-касбий 
жараёнларнинг маълум тавсифларини узгартириш ва шу узгаришнинг 
таълим олувчиларнинг ёш, интеллектуал хусусиятлар ига булган таъсири 
билан боглик. Мохиятига кура, бу усул кенг тадкикот ушсазиш воситаси 
сифатида бошка усулларни куллаш оркали угказилади.
Шакллантирувчи эксперимент В.В.Давидов берган тавсифига кура -
биринчидан, куп сонли яъни, статистик мухим; иккинчидан, у ёки бу 
концепцияни юритиш учун амалга ошириладиган; учинчидан узок давомли 
ва 
нихоят 
педагогик-назариётчи 
диагностик 
методистларни 
узаро
29


хамжихатлилигини таъминлаб берувчи экспериментдир. Шакллантирувчи 
эксперимент касбий таълимнинг оптимал технологияларида, корхонада 
касбий тайёргарликнинг самарали методикасида, малака ошириш тизимига 
инновацион усулларни куллаш жараёнида фойдаланилади.
М атематик 

Download 11,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish