B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

14.2. Ozuqa qoldiqlariga ishlov berish mashina va jihozlari
Yuklagich (14.1-rasm) qismlarga ajraladigan rama (1), 
vtulka-rolikli zanjir (2), tortish o‘qi (10), ilgak (14), tayanch 
boshmog‘i (8), ustun (9), halqa (13), rolik (12), barmoq (11), 

---

108
elektryuritgich (5), mufta (4), reduktor (3), zanjirli uzatma (6) 
va kovsh (15) dan iborat.
14.1-rasm
.
 
Kovshli-yuklagich PKK-20
Yuklagich ramasi shvellerlardan payvandlab tayyorlangan. 
Ramaning ustki qismiga yetakchi val podshipniklari, elektryurit-
gich bilan qotirilgan. Ramaning pastki qismida torki o‘qi uchun 
yoriqcha qoldirilib, tayanch-ustun payvandlab qo‘yilgan. 
Kovshlar boltlar yordamida zanjirga qotirilgan. Yuklagich 
elastik mufta va reduktor orqali elektryuritgichdan ishga tushadi. 
Yuklagich xandaqqa qiya holatda o‘rnatilib 150—600 burchak 
ostida ishlaydi. Yuklagich chigir yordamida ko‘tarib tushiriladi. 
Chigir po‘lat arqonining bir uchi yuklagich roligiga, ikkinchi 

---

109
uchi binoning tayanch balkasiga qotiriladi. Yuklagich elektr 
apparati yordamida boshqariladi. To‘plagich-xandaq uzunligi 
yuklagichning erkin holda ko‘tarilib tushishini ta’minlashi 
lozim.
Sozlashda zanjirning o‘z og‘irligidan 300-400 mm egilib 
tursa, me’yorida hisoblanadi. Rolikning ishqalanishi natijasidagi 
minimum diametri 53 mm dan kam bo‘lmasligi lozim. Chigir-
ning tortish og‘irligi 1000 kg, ko‘tarish tezligi 0,15 m/ s, elektr-
yuritgich quvvati 3 kVt, massasi 500 kg.
Yuklagich yuqori xavfli jihozlar turkumiga kiradi, shu sababli 
uni montaj qilishda, foydalanishda va texnik xizmat ko‘rsatishda 
xavfsizlik qoidalariga to‘la rioya qilish zarur.
14.1-jadval