B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

4.2. Silos va senaj bostirishda qo‘llaniladigan
mashina va jihozlar
PKS-50 (4.3-rasm) rama 2, strela 9, o‘ng va chap friz bara-
banlar 8, deflektorli yuklash quvuri 10, shnek 1, shamollatgich-
otgich 3, uzatish mexanizmi va gidrosilindr 6 dan tashkil topgan. 
Ramaning pastki qismida shnik o‘rnatilgan qabul ko-vushi, 
shamollatgich va pastki taqsimlash reduktori 4 joylashgan.
Ramaning yuqori qismiga kronshteynlar 11 yordamida frez-
barabanlar 8 strela 9 va qovurg‘a 7 mahkamlanadi. Strela gidro-
silindr 6 yordamida ko‘tariladi va og‘irlik kuchi yordamida 
tushadi. PSK – 5 da frezbarabanlar asosiy ishchi organ bo‘lib 
massani qirqib oladi. O‘rada massa vertikal bo‘yicha bir tekisda 
olinishi uchun strela gidrosilindr yordamida yuqoriga ko‘tariladi 

---

35
va o‘z og‘irligi bilan tushadi. U chap va o‘ng tomonli qilib 
bajarilgan. Shnek massani shamollatgich – otgichga uzatadi, 
undan yuklash quvuri va deflek-tor orqali transport vositasiga 
yuklanadi.
4.3-rasm.
 
PSK-5 silos va dag‘al ozuqalarni maydalab – yuklagich 
chizmasi: 
1
 – 
shnek; 2 – rama; 3 – shamollatgich-otgich; 4 – reduktor; 5 – 
uzatish; 6 – gidrosilindr; 7 – qovurg‘a; 8 – frezbarabanlar; 9 – strela;
10 – yuklash quvuri; 11 – kronshteyn
Silos va senaj yuklagich PSS – 5,5 ham PSK – 5 kabi 
harakatlanuvchan uzluksiz ta’sir etuvchi yuklagich bo‘lib, shu 
ishlarni bajarishga mo‘ljallangan. Rama, bunker, strela, ajrat-
gich, transporter, gidrosistemalardan tashkil topgan (4.4-rasm).
4.4-rasm. PSS – 5,5 silos va senaj yuklagichi:
1-rama taqish tizimi 
bilan; 2-strela; 3-ajratgich; 4-qabul bunkeri shnek bilan; 5-yuklash 
transporteri

---

36
Strelaga o‘rnatilgan ajratkich massani qabul kamerasiga 
tashlaydi. Qabul kamerasiga o‘rnatilgan shnek massani yuklash 
transporteriga uzatadi. Undan massa transport vositasiga kelib 
tushadi.
Silos, senaj o‘ralarini mexanizatsiyalashtirish va takomil-
lashtirish lozim. Chunki hozirda qo‘llanilayotgan mashinalar 
yoqilg‘i bilan ishlaydi va ekologik nuqtayi nazardan ma’qul 
emas. Buning uchun doimiy o‘rnatilgan holda ishlaydigan 
sistemalardan foydalanish maqsadga muvofiq keladi. Bunda 
elektr bilan ishlaydigan relslarda yuradigan mashinalar tizimini 
yaratish muhim ahamiyat kasb etadi (4.5-rasm).
Siklik ravishda ta’sir etuvchi yuklagichlar ish unumdorligi 
quyidagi formulalardan topiladi: