B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.2. Ion polimerizatsiya
Biz yuqorida ko‘rib chiqqan radikal polimerizatsiyada initsirlash
bosqichi  hisoblangan  jarayonning  faqat  boshlang‘ich  bosqichiga
ta’sir  o‘tkazishi  mumkin.  Biroq  polimerlarning  xossalari,  ularning
tuzilishi radikal polimerizatsiyada amalda ta’sir o‘tkaza olmaydigan
zanjirni o‘sish bosqichiga bog‘liqdir.
Radikal  polimerizatsiyadan  farqli  o‘laroq,  ion  polimerizatsiya,
ya’ni katalitik polimerizatsiyada uning sharoitini o‘zgartirib (katali-
zator va muhitni) zanjirni o‘sish jarayoniga ta’sir o‘tkazish mumkin
va shu yo‘l bilan ma’lum tuzilishga ega bo‘lgan hamda natijada ilga-
ridan aniq belgilab qo‘yilgan xossali polimer olish mumkin.
Ion  polimerizatsiya  jarayoni  musbat  yoki  manfiy  zaryadlangan
uch valentli uglerod ioni saqlagan ionlar hosil bo‘lishi orqali ketadi.
Uch valentli uglerod zaryadi ishorasidan kelib chiqqan holida ka-
tion yoki anion polimerizatsiyalar farqlanadi.
Kation polimerizatsiya katalizatorlari vazifasini kuchli kislotalar,
metall galogenidlari (Fridel–Krafs katalizatorlari) bajaradi.
Аnion  polimerizatsiya  katalizatorlari  sifatida  ishqoriy  metallar,
asoslar, metallorganik birikmalar va shu kabilar ishlatiladi.