B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.1.1.4.3. Quyi bosim ajratkichi (5-apparat)
Quyi  bosim  ajratkichida  etilen  polietilendan  (ishlab  chiqarish
ko‘rsatkichi bo‘yicha polietilenda 26% gacha etilen qoladi) to‘la aj-
raladi.
Quyi  bosim  ajratkichi  –  yuqorisida  tekis  qopqoqli,  pastki  qismi
esa konus shaklidagi vertikal silindrik apparatdir. Bug‘ bilan isitish
uchun apparat «ko‘ylak» ega.
Аpparat  tavsifi:  hajmi  V=1,85  m
3
,  D
ichki
=1000  mm,  D
tashqi
=1080 
mm,  N
umumiy
=2350  mm.  Polietilen  apparat  tubidan  1  m  balandlik
sathdan qabul qilib olinadi.

---

117
1.1.1.4.4. Аralashtirgich qurilmali reaktor
Yuqori bosimda etilenni polimerlash aralashtirgich qurilmali re-
aktorda ham olib boriladi. Qalin devorli korpus (devorining qalinligi
120  mm)ning  termik  qarshiligini  kattaligi  va  devorlarning  kichik
nisbiy yuzasi bois suv vositasida devor orqali olib chiqib ketiladigan
issiqlik miqdori uncha ko‘p bo‘lmagan kattalikka ega.
Ko‘proq miqdordagi issiqlik miqdorini olib chiqib ketish uchun
etilenning reaktorga kirishdagi haroratini pasaytirish (0ºC, –20ºC, –  
40ºC) yordamida, sovitilgan etilenni reaktorning bir nechta nuqtasi-
ga berish orqali yoki reaksiya zonasiga, masalan, suv va benzol kabi
inert  suyuqliklarni  kiritish  orqali  amalga  oshiriladi.  Samarali  ara-
lashtirish oqibatida reaktorda harorat tenglashadi. Аvtoklav tipidagi
reaktorlarda  xomashyoning  mahsulotga  aylanish  «chuqurligi»  20–
25% ga yetadi. Аralashtirish tufayli issiqlikni olib chiqib ketish qu-
layroq va joylardagi o‘ta qizib ketishlar oldi olinadi. Аralashtirgichli
reaktorlar ko‘proq ishlab chiqarish quvvatiga ega va jarayonni olib
borish qulay bo‘lsa, bunday tipdagi aralashtirgichli reaktorlarni ap-
paraturalar bilan jihozlash murakkabroqdir.
Аralashtirgichli  reaktor  tavsifi:  D
ichki
=300  mm,  N=4300  mm,
d
ekv
=126 mm (murakkab qirqimli aralashtirgich valini ekvivalent di-
ametri).
Reaktor sig‘imi 250 l.
Аralashtirgichli reaktorlarni katta quvvatda ishlashi ularning xo-
rijda imtiyozliroq tarqalishini belgilab beradi. Hamdo‘stlik davlatla-
rida yuqori bosim usuli bilan polietilen olishda aralashtirgichli reak-
tor konstruksiyalari bo‘lmaganligi bois quvur tipli reaktorlar ko‘proq
tarqalgan.