B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

Ta’limni standartlashtirish (davlat miqyosida o’rnatilgan yagona qoida va 
talablarga  mos  kelish)
 
  –  DTSdan  kelib  chiqqan  holda  majburiy  o’quv  fanlari 
to’plami  soatlarining  aniq  belgilangan  hajmini  belgilash.  Unga  ko’ra  ta’lim 
muassasalarida  o’quv  ishlariga  doir  me’yoriy  hujjatlar  DTS  talablariga 
moslashtiriladi,  o’quvchilar  bilimlarini  baholashning  yagona  mezonlari  ishlab 
chiqiladi. 
 
Ta’lim  olishdagi  ijtimoiy  cheklov 
–  ta’lim  olishda  shaxsning  ijtimoiy  kelib 
chiqishi,  etnik  va  diniy  mansubligi,  irqiy  xususiyatlari,  jinsi,  yoshi  nuqtai  nazaridan 
muayyan  talab,  me’yor  va  b.  asosida  chegara  belgilash,  taqiq  qo’yish.  Quldorlik 
tuzumida  ta’lim  olishda  ijtimoiy  cheklovlar  mavjud  bo’lgan,  ya’ni  ta’lim  faqat 
quldorlar,  yirik  mulk  egalarining  farzandlari  uchungina  tashkil  qilingan.  O’rta 
asrlarda  ham  aksariyat  mamlakatlarda  bu  boradagi  cheklov  saqlanib  qolgan.  Unga 
ko’ra feodallar, yirik yer va mulk egalarining farzandlarigina ta’lim olib, kambag’al, 
qaram  kishilarning  bolalari  bilim  olish  imkoniyatiga  ega  bo’lmagan.  Biroq,  ayrim 
davlatlarda  ta’lim  olishda  aholi  teng  huquqqa  ega  bo’lgan.  M:  o’rta  asrlarda 
Vizantiyada  ta’lim  olishda  ijtimoiy  cheklovlar  o’rnatilmagan.  Maktablarga  o’qishni 
xohlagan va o’qiy olgan barcha shaxslar qatnashi mumkin bo’lgan. Ta’lim olishdagi 
ijtimoiy cheklovlarga faqatgina huquqiy tenglik, demokratik g’oyalar ustuvor bo’lgan 
mamlakatlardagina  to’la  barham  berilgan.  Zamonaviy  sharoitda  ham  iqtisodiy 

---

 
205 
jihatdan  rivojlanmagan  davlatlarning  ko’pchiligida  kambag’al,  qashshoq  aholi 
vakillari ta’lim olish imkoniyatiga ega emas.