B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

 
Loyiha
  (lot.  “projectus ”  –  oldinga  tashlangan  qadam,  ilgari  surilgan  mislsiz 
g’oya)  –  aniq  reja,  maqsad,  uning  natijalanishini  kafolatlagan  holda  pedagogik 
(ta’limiy  yoki  tarbiyaviy)  faoliyat  mazmunini  ishlab  chiqishga  qaratilgan  harakat 
mahsuli. Loyiha sifatida ma’lum ish, reja, tadbir, dastur, konsepsiya ishlab chiqilishi, 
yaxlit tizim asoslanishi mumkin. Shuningdek, yangi mahsulotni ishlab chiqish uchun 
yo’naltirilgan masalalar yoritiladi.  yagona maqsadga erishish uchun bir necha loyiha 
loyihalar dasturida umumlashtiriladi, ayrim holatlarda esa ma’lum jarayonni samarali 
boshqarish  uchun  bir  necha  loiyhalar  loyihalar  yig’majildi  (portfeli)da  yig’iladi. 
Loyihalar yig’majildi bir necha dasturdan tashkil topadi.  
Loyiha  muayyan  tavsiflarni  o’zida  namoyon  qiladi.  Ular:  1.  Ma’lum  vaqtni 
o’zida  ifodalay  olishi  –  har  qanday  loyiha  aniq  muddatlar  uchun  ishlab  chiqiladi, 
belgilangan  vaqt  uning  natijalariga  taalluqli  bo’lmaligi  mumkin.  bordi-yu,  loyihada 
vaqt  hajmi  ko’rsatilmagan  bo’lsa,  u  holda  amalga  oshirilayotgan  faoliyat  shunchaki 
ish  sanaladi  va  u  istalgan  darajada  uzoq  davom  etishi  mumkin.  2.  Samaradorlik, 
unumdorlik  –  loyiha negizida samarali  mahsulotlar  ishlab chiqiladi, sifatli  xizmatlar 
ko’rsatiladi va yuqori natija, yutuqlar qo’lga kiritiladi. Aks holda jarayon shunchaki 
tizimli ishlab chiqarishdan iborat bo’ladi. 3.  Izchil qayta ishlash – loyiha mazmunan 
va  amaliy  ahaiyatiga  ko’ra  doimiy  ravishda  tahlil  qilib  boriladi,  mazmuniga 
o’zgartirishlar kiritilishi, hatto ma’lum bosqichda yangidan boshlanishi mumkin.  
Loyiha  o’zida  bir  qator  ishlab  chiqarish  tavsifini  ham  ifodalashi  mumkin.  1. 
Ijtimoiy  subyektlar  kuchi, imkoniyati bilan hal  qilinadi. 2. Resurslardan  foydalanish 
darajasi cheklanadi. 3. Rejalashtirish, bajarish va boshqarish uchun xizmat qiladi.  
Ilgari  surilayotgan  g’oyasiga  ko’ra  loyihalar  quyidagi  guruhlarga  ajratiladi:  1. 
Ijtimoiy (ijtimoiy-madaniy) loyiha. 2. Xalqaro siyosiy loyiha. 3.  Ekologik loyiha. 4. 
Iqtisodiy  loyiha.    5.  Texnik  loyiha  (mahsulotni  yaratish  uchun  talab  qilinadigan 
hujjatni  ishlab  chiqarish  yoki  avtomatlashtirilgan  tizimni  yaratish  davri).  Har  bir 
loyihaning tavsifiga tayanib, uning turini aniqlash mumkin.  
Loyihada belgilangan  vazifalarni  bajarish  vaqtida uning  yetakchi  g’oyasi, ya’ni 
shaxsga  ta’siri  mohiyatining  o’zgargan  holatlar  ham  kuzatiladi.  O’zgarish  natijasida 
shaxsga ko’rsatilayotgan ta’siri yoki ijobiy, yoki salbiy xarakter kasb etadi.