B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

reduplikatsiyasi
yuz beradi. Bunda DNK ning qo‘sh spiral zanjiri bir uchidan ajrala boshlaydi va 
hujayra muhitida mavjud bo‘lgan erkin nukleotidlardan DNK zanjiri tuziladi. Qo‘sh spiral 
zanjirda pirimidin va purin asoslari ma‘lum masofada joylashishini Chargaff aniqlagan. 
1969 yilda Kaliforniya universitetida elektron mikroskopda DNK qo‘sh spirali bakteriya 
hujayralarida suratga olindi. DNK qo‘sh zanjiri birining uzunligi ikkinchisi bilan teng. Uotson - 
Krik taklif etgan sxematik tuzilish (model) umumiy qabul qilingan. 
DNK qo‘sh zanjiri. 
Replikatsiya – 
DNK qo‘sh zanjirining o‘z-o‘zidan ko‘payishi demakdir. 
Transkripsiya – 
DNK molekulasidagi informatsiyani RNK molekulasiga ko‘chirilishi 
demakdir. 
Translyatsiya –
oqsil sintezida aminokislotalarning ketma-ketligini 
 
aniqlanishi 
tushuniladi
. 
DNK sintezi fermentativ protsessdir. Bu DNK ning maxsus fermenti polimerazaning 
faoliyati natijasida yuzaga chiqadi. DNK faqat nukleotidlarning joylashishi tartibini belgilab 
beradi, reduplikatsiya protsessini esa oqsil fermenti boshqaradi. 
RNK strukturasida qo‘sh spiral yo‘q, u DNK zanjiridan biriga o‘xshaydi. DNK zanjirlari 
kabi RNK ham polimerdir. RNK nukleotidlari A,G,S va U (Uratsil) dan iborat. 

---

38 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
RNK ning molekulyar og‘irligi DNK ning molekulyar og‘irligidan kichik, RNK 
molekulalari uzunligi DNK zanjiridan kalta bo‘ladi. 
RNK uch xil bo‘ladi: 
1)
i-RNK – informatsion yoki 
vositachi 
t-RNK – transport 
3-r-RNK – ribosomal RNK
i-RNK irsiy axborotni yadrodan (DNKdan) sitoplazmaga yetkazadi.
t-RNK sitoplazmadagi nukleotidlarni (aminokislotalarni) oqsil sintezlanadigan joyga -
ribosomaga yetkazib beradi. r-RNK oqsil sintezida ishtirok etadi.