Азотнинг табиатда айланиши

73. Криптограммаларга асосланган вируслар классификацияси.
• Kriptogrammada quyidagi elementlar bo‘lib, virus xususiyatlari harflar - simvollar orqali belgilanadi. Har bir kriptogramma 4 juft simvollardan iborat:
• Birinchi juftlik. Nuklein kislota tipi va molekuladagi zanjirlar sonini ifodalaydi. RNK( R) yoki DNK(D) zanjirlar sonining belgilari: • 1-bir zanjirli; 2- ikki zanjirli;
• Ikkinchi juftlik. Nuklein kislotalarning molekulyar massasi (dalton, millionlarda). Virus zarrasidagi nuklein kislota miqdori (foizda). Bu miqdor yuqumli virus zarrasi tarkibini ifodalaydi.
• Uchinchi juftlik. Virion shakli va nukleokapsid shakli (virus nuklein kislotasi va unga musthkam birikkan oqsil); • Virus strukturasini izohlovchi simvollar: • S - sferasimon; • E - tomonlari parallel bo‘lgan uzunchoq struktura; • U - ikki uchi yumaloq, tomonlari parallel, uzunchoq struktura; • X - murakkab struktura
• To‘rtinchi juftlik. Virus yuqadigan (kasallantiradigan) xo‘jayin tipi va virus tashuvchilar tipi. Kriptogrammalarga asoslangan klassifikatsiy

74. Вирусларнинг горизантал тарқалиши
Gorizontal yuqishda viruslar bir avlod vakillari orasida yuqadi,


75. Вирусларнинг вертикал тарқалиши

vertikal yuqish esa onadan ularning avlodlariga yuqadi.

76. Векторлар орқали вирусларнинг тарқалиши

• 
  O'simliklar va hayvonlarning ko'plab viruslari ho’jaynlar o'rtasida ular bilan oziqlanadigan organizmlar tomonidan uzatiladi; bu organizmlar vektor vazifasini bajaradi. Hashorotlar viruslarning asosiy vektorlari hisoblanadi.
  
• 
  Ba’zi vektorlar o’simliklar va hayvonlar uchun umumiy bo’lishi mumkin;
  
• 
  Vektor vazifasini bajaradigan organizmlar tanasining biror qismi bilan tashish orqali (bir necha daqiqa ichida) va virusni ozuqa bilan yeb ma’lum vaqtdan so’ng (bir necha soat yoki kundan) qayta chiqarib virusni yuqtirishi mumkin;