Азимжон қосимов тиббий терминлар изоҳли луғати

9


Тнббии терминлар изоҳли луғати


Унинг I жилдида фақат ўзбекча бир лексемали (туб, ясама, қўшма ҳолидаги) ва ўзбекча лутавий бирликлар бирикуви- дан ясалган бирикма терминлар жой олиши режалаштирил- ди. Мазкур лутатнинг асосий ғояси ҳам шундан иборатдир. Ишнинг II жилдида ўзбек тилига Европа тилларидан рус тили орқали ўзгаришсиз кириб келган терминлар ўз аксини топади. Асарнинг III жилди она тилимиз аффикслари ёрда- мида ўзбекчалаштирилган русча-байналмилал лексемалар ва улар иштирокида ясалган ўзбекча бирикма терминларни қам- раб олади. IV жилдда ҳам I жилддагидай фақат ўзбекча тер- минлар берилади.
Лутатнинг тузилиши қуйидаги тартибдадир: дастлаб, уяча номи, яьни асосий (бош) термин, кейин кдвс ичида (агар бўлса) унинг синонимлари, сўнгра эса изоҳ матни берилди; матн тугагач, асосий терминга тенг кела оладиган ҳали диф- ференцияланмаган (агар бўлса) иккинчи асосий термин "ик- кинчи номи" ("Ик. номи"...) тарзида келтирилди. Ниҳоят, ўзбекча асосий терминга эквивалент бўла оладиган русча термин мавжуд бўлганда у ҳам (агар бўлса) синонимлари билан бирга кўрсатилди. Мас.:
а) Ёзги қичима (син. баҳорги қичима) — йил- нинг иссиқ кунларида — баҳор ва ёз мавсумларида гав- данинг офтоб тегадиган очиқ қисмларида қичима кўри- нишида юзага чиқадиган сурункали қайталама фото- дерматоз.
Рус. Летняя почесуха; син.: весенняя почесуха, солнеч- ная почесуха.
б) Елли қорасон—анаэроб инфекциянинг эмфизематоз хили.
Ик. номи Газли қорасон.
Рус. Газовая гангрена.
Мазкур лутатда фақат ўзбекча терминларни келтириб, уларга изоҳ бериш мақсад қилиб олинганлигидан асосий (бош) русча-байналмилал терминларга изоҳ бериш лозим кўрилмади. Уларнинг изоҳи лутатнинг II ва III жилдларида берилади. Бу ерда ўзбекча термин синоним ҳисобланса-да, унга таьриф берилиб, русча-байналмилал асосий термин — матндан кейин "Ас. т..." тарзида кўрсатиб ўтилди ва сўнг русча номи берилди. Мас.:
Дукиллатиш — беморнинг танаси юзасига уриб кўриб эшитилган товушнинг табиатига баҳо беришга асосланган ички аьзоларни текшириш методи.


иии.21уои2.сот ки(иЬхопаз1