Азим ҳожиев ўзбек тили сўз ясалиши

-лаш
бир бутун 
(қўшма) аффикс ҳисобланади.
Юқорида кўриб ўтганимиздек, 
-лаш
3
аффикси бевосита 
рус тили таъсирида, рус тилидан калька йўли билан ўзлаш- 
тириш жараёнида юзага келди. Лекин шуни таъкидлаш керак- 
ки, биринчидан, 
-лаш
3
аффикси ёрдамида ясалган феъллар у 
қадар кўп эмас. Иккинчидан, бу аффикс ёрдамида ясалган 
янги-янги феъл ясалиши йўқ. Демак, янги аффикс (қўшма 
аффикс) сифатида юзага келган 
-лаш
1, 
-лаш
2
аффикс- 
ларининг феъл ясаш вазифа доираси тобора кенгая борган 
бўлса, 
-лаш
3
қўшма аффиксида бу ҳолни кўрмаймиз. (Бунинг 
сабаби ҳақида 
-лаштир
қўшма аффикси таҳлилида гапирамиз.)
Бу ўринда яна бир нарсани айтиб ўтишга тўғри келади. 
Юқоридаги каби сўзлар асосидан 
-лаш
аффикси ёрдамида 
ясалган феълларнинг тусланган шаклда, шунингдек, феъл- 
нинг функционал шаклида қўлланиши учрайди: 
комглекс-
лашган, газлашя гти
каби. Лекин булардаги 
-лаш
ҳаракат 
номи ясовчи эмас, балки, ўзлик нисбат оттенкасига эга 
бўлган феъл ясовчи (-
лаш
1)дир. Шунинг учун ҳам бу 
феъллар тусланишга, сифатдош каби шаклларда қўлланишга 
йўл қўяди. Ҳаракат номи бўлса, бунга йўл қўймас эди. Бироқ 
шуниси характерлики, 
-лаш
1 ёрдамида ясалган феъллар 
ҳаракат номи формасида қўллангани ҳолда (
гўзаллашмоқ,
сустлашмоқ
каби), юқоридаги типдаги феъллар бу шаклда 
қўлланмайди, яъни 
индустрлашмоқ, жамоалашмоқ
дейил- 
майди. (Бунинг сабаби ҳақида ҳам 
-лаштир
аффиксининг 
таҳлилида гапирилади.)