Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Қызылорда қаласының білім беру бөлімі "Ұлағат" білім ордасы мектебі

Салмақсыздықтың пайда болуы және ағзаға әсері

Денелердің Жерден алыстығы олардың саламағының жоғалуының немесе азаюының жалғыз себебі емес. Салмақсыздықты туғызатын маңызды фактор кеменің планетаны айнала ұшқанда орталықтан сыртқа тебуші күштің әсері. Бұл күштің шамасы дененің шеңбер бойымен айналуындағы сызықтық жылдамдығына байланысты.



12-сурет. Салмақсыздық
Салмақсыздық жағдайында физикалық құбылыстардың сипатының өзгеруі кеме ішіндегі тіршілік иелерінің физикалық күйімен олардың тұрмысына елеусіз өзгерістер әкеледі. Салмақсыздықта адамның не тұрғанын, не жатқанын біле алмайды(12-сурет). Себебі мұндайда адамға тірек қажет емес, ол құлай алмайды. Осы себепті көптеген тұрмыс заттары да, жарамсыз боп қалады. Сондықтан да, заттарды сәл өзгертіп жасау керек болады. Салмақсыздықта кеме осьіне біз қалай орналассақ та бәрібір, тек денені бекітетін құрылғы болса жетіп жатыр. Себебі фиксация болмаса да, адамның қозғалысы оны ары да бері шайқалтып тұратын болады. Барлық басқа денелерде осы күйде болады.
Барлық бекітілмеген заттар кемеде қалықтап, қозғалыс ырғағынан, тіпті адам демінен де шайқалып, қалықтап кететін болады. Салмақсыздықта «салмақ» жоғалту деген дененің өз салмағын жоғалту деген сөз емес. Дене инерттілігі толық сақталады. Сондықтан кеме қабырғасына немесе кабинадағы басқа заттарға соғу жарақаттануға немесе ауырсынуларға соқтыруы мүмкін.
№7-тірек сызба
7-тірек сызбада салмақсыздықтың адам ағзасына әсері көрсетілген

жалпы ағзалық бұзылуларды



Салмақсыздық



шектен тыс шаршауды



бұлшықет әлсіздігін тудырады





ішкі құлақта болатын теп-теңдік сақтау мүшесінің қызметі бұзылуы





бұлшық етте, сіңірде тұратын «қабылдағыш прибордың»-проприорецептордың да қызметінің бұзылуы

Осы факторлар тобына тірі ағзаның ғарыштық сапардан кейін қандай күйде болатыны да кіреді. Ұзаққа созылған салмақсыздық күйінің әсерінен ағза әртүрлі бағыттағы үдеу әсерін сезінетін жағдайға тап болады. Техниканың казіргі деңгейі ғарыштан келген денені тұрақтандыруға толық мүмкіндік бермейді, сондықтан үдеу дененің Жерге қайтар жолында әртүрлі бағытқа ауытқиды.

3.