Ayupova M. Yu

Gipotonus disfoniya 
(afoniya)-ovoz boylamlari muskullari tonusining pasayishi natijasida 
ovozning buzilishidir. Bunda ovoz buzilishining asosiy sabablari: ovoz boylamlari muskullarining 
zo‘riqib taranglashuvi, kasallik vaqtida ovozga yuklama tushishi, o‘tkir respirator-virusli infeksion 
kasalliklar; organizmda vitamin yetishmovchiligi; gormonal disfunksiya organizmning turli xil 
surunkali kasalliklari. Bemorlar ovozning tezda charchashidan, xirillashidan shikoyat qiladilar. 
Traxeya va hiqildoq bilvosita laringoskopiya qilinganda shilliq qavatda hech qanday yallig‘lanish 
belgilari kuzatilmaydi. Ovoz boylamlari harakatchan, tonusi pasaygan, fonatsiyada yoriq
taranglashgan oval holatda qoladi, ba’zida orqa qismi uchburchak shaklida bo‘ladi. 
Gipertonus disfoniya (afoniya)- bu ovoz boylamlarining muskul tonusining
oshishi bilan ovozning buzilishi tushuniladi. Gipertonus disfoniya afoniya ko‘proq 
shovqinli joyda ovozga zo‘r berib gapirganda, baqirib gapirganda kelib chiqadi. Bunday 
ovoz buzilish mexanizmi qorin muskullarining taranglashuviga, diafragmaning 
to‘lqinsimon harakatlanishiga yuz va buyin muskullarining taranglashuviga olib keladi.
Bemorlar bo‘yin hiqildoqdagi og‘riq noqulaylikni his qilish ovozning tez 
charchashi xirillashidan shikoyat qiladilar. Bilvosita laringoskopiya 
qilinganda fonatsiya vaqtida ovoz boylamlari bir biriga qattiq bo‘lib birikib turgan
ko‘rinadi. Burmalarning cheti shishi natijasida ular bir-biriga tegib, ishqalanib shilliq 
ajratadi.
Mutatsiya davrida himoyalovchi tartibga rioya qilmaslik oqibatida ovoz apparati yuklamasini 
orttirish hiqildiq ichki muskullari faoliyatining gipogipertonus ko‘rinishidagi buzilishlariga olib keladi. 
Ovozni tiklash bo‘yicha logopedik mashg‘ulotlar kursining mazmuni 
Ye. S. Almazova ovozni tiklash buyicha logopedik mashg‘ulotlar kursini ikki bosqichga 
ajratadi: 
I bosqich – logopedik mashg‘ulotlarning tayyorlov bosqichi;
II bosqich – logopedik mashg‘ulotlarning asosiy bosqichi. 
I. Logopedik mashg‘ulotlarning tayyorlov bosqichi