Axloqning kelib chiqishi va axloqiy fikrlar taraqqiyoti. Axloqning kelib chiqishi

. Mantiqning asosiy qonunlari va shakllari

Mantiqning asosiy qonunlari Formal mantiqning asosiy qonunlari. Formal logika qonunlari deb fikrlar o‘rtasidagi shunday aloqaga aytamizki, bunda mantiqiy o‘zgarishlarni har qanday konkret fikr mazmuni bilan qanchalik almashtirsak ham to‘g‘ri (haqiqiy) muhokama hosil bo‘laveradi. Formal logikaning asosiy qonunlari ayniyat, ziddiyat, uchinchisi mustasno, etarli asos qonunlaridir. Ayniyat qonuni.Bu qonunga ko‘ra bir muhokama doirasida ishlatiladigan har bir tushuncha, termin bir ma’noda, ya’ni o‘z ma’nosida ishlatilishi kerak. Agar fikrlar bir hil xajmga ega bo‘lsa, aytilgan fikrlar xajm jihatdan o‘zgarmay qolsa, aynan fikrlardir.

Ziddiyat qonuni.Ayni bir narsa yoki hodisa haqida bildirilgan ikki qarama-qarshi fikr ayni bir vaqtning o‘zida ayni bir nisbatda to‘g‘ri bo‘la olmaydi. Ziddiyat qonuni A ham V, ham V emas bo‘la olmaydi formulasi orqali ifodalanadi. Uchinchisi mustasno qonuni. Bu qonunga ko‘ra bildirilgan ikki qarama qarshi fikrning biri albatta to‘g‘ri, ikkinchisi albatta noto‘g‘ri, uchinchisiga, uchinchisiga o‘rin yo‘q bo‘ladi. Etarli asos qonuni. Har qanday fikr etarli asoslar bilan isbotlanishi shart. Uning formulasi: “V to‘g‘ri, chunki u A asosga ega”.

49.