Axborot texnologiyalari, tarmoqlar va telekommunikatsiyalar

AXBOROT XAVFSIZLIGIGA TAHDIDLAR TASNIFI 
G‘aniyev S.K., Abdullayev D.G‘. 
TATU 
 
Annotatsiya. Axborot xavfsizligiga tahdidlarni tasniflash zaruriyati 
axborotni 
avtomatlashtirilgan 
tarzda 
ishlash 
vositalarining 
zamonaviy 
arxitekturasi bilan bog‘liq. Ushbu maqolada himoyalanuvchi tizim uchun 
tahdidlarni qator bazaviy alomatlar bo‘yicha aniqlanuvchi tahdidlar sinfi tahlil 
qilinadi. 
Kalit so‘zlar: tabiiy tahdidlar, sun’iy tahdidlar, atributlar, dasturiy-apparat 
vositalari, asosiy xotira, aloqa liniyalari, konfidensiallik, foydalanuvchanlik, 
yaxlitlik, razvedka. 
 
Zamonaviy jamiyatning eng muhim manbai - bu axborot, uni himoya qilish 
muammosi turli mamlakatlar, jamoalar va tashkilotlar uchun ham, har bir shaxs 
uchun ham juda dolzarbdir. Axborot xavfsizligiga tahdidlarni tasnif-lash zaruriyati 
axborotni avtomatlashtirilgan tarzda ishlash vositalarining zamonaviy arxitekturasi 
bilan bog‘liq. Uning o‘ziga xos xususiyati shundaki, to‘plangan, saqlangan va 
ishlanuvchi axborot xaddan tashqari ko‘p sonli omillarning tasodifiy ta’siriga 
yo‘liqadi. Shu sababli, tahdidlarning to‘liq to‘planishini tavsiflash mumkin 

---

International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND 
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30 
622 
bo‘lmay qoladi. Himoyalanuvchi tizim uchun tahdidlarni to‘liq to‘plami emas, 
balki qator bazaviy alomatlar bo‘yicha aniqlanuvchi tahdidlar sinfi ro‘yxati 
aniqlanadi [1]. 
Axborot xavfsizligiga tahdidlarning quyidagi tasnifi mavjud: 
1.
 
Vujudga kelish tabiati bo‘yicha: 
−
tabiiy tahdidlar. 
Tizim va uning komponentlariga, insonga bog‘liq 
bo‘lmagan, ob’ektiv fizik jarayonlar yoki kutilmagan tabiiy hodisa ta’sirida yuzaga 
keladi; 
−
sun’iy tahdidlar. 
Inson faoliyati natijasida yuzaga keladi.