Axborot texnologiyalari, tarmoqlar va telekommunikatsiyalar

1-rasm. Differensial tenglamani yechish algoritmi 
C++ dasturlash tilida dastur kodlari quyidagicha kiritiladi: 
#include 
#include 
using namespace std; 
int main(){ 
float p,q; 
cout<<"Biz quydagi O‘zgarmas koeffitsiyentli differensial tenglamani 
qaraylik"<cout<<"y’’+py’+q=0 (1)"<cout<<"tenglamaga ikkinchi tartibli chiziqli bir jinsli o‘zgarmas 
koeffitsiyentli differensial tenglama deyiladi, bu yerda o‘zgarmas haqiqiy sonlar.\n 
Ushbu"<cout<<"y^2+py+q=0 (2)"<cout<<"p="; cin>>p; 
cout<<"q="; cin>>q; 
float c1,c2,x; 
float d=p*p-4*q; 
float alfa,beta,y; 
if(d>=0){ 
float x1=(-p+sqrt(d))/2; 
o‘zgarmas 
miqdorlar 
tavsifiy tenglamasi 
agar 
va 
agar 
agar 
va 
haqiqiy va 
bo‘lsa 
bo‘lsa 
kompleks-qo‘shma 
bo‘lsa 

---

International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND 
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30 
665 
float x2=(-p-sqrt(d))/2; 
if(x1!=x2){ 
cout<<"y=C1*exp("<else { 
else {
if(x1!=0) 
cout<<"y=exp("<else cout<<"y=C1+C2*x";}} 
alfa=-p/2; 
beta=sqrt(-d)/2; 
if(beta!=0) 
*x))"; 
} 
cout<<"y=exp("<else cout<<"y=exp("<} 
Kompillyatsiya jarayonidan so‘ng quyidagi natija kelib chiqadi (1-rasm): 
Yuqorida differensial tenglamani yechimni ikki xil usulda ya’ni C++ 
yordamida yechim topildi. Bu yechimni topish jarayonida talabalar kasbiy 
tayyorgarligi qaysi usulda oshiriladi, kamchiliklari va yutqlarini keltirib o‘tamiz: 
1.
C++ da masalani yechimni izlashda kamchiliklari va yutuqlari. 
Yutuqlari: dasturlash jarayonida kasbiy tayyorgarligi oshadi 
kamchiliklari: mavzu bo‘yicha talabaning bilim ko‘nikmasi yo‘qligi, 
dasturlash kodilari bo‘yicha topishda vaqtning ko‘p saiflanishi. 
2.
Mapel pakiti yordamida masalani yechimni izlashda kamchiliklari va 
yutuqlari. 
Yutuqlari: Maslani yechimni topish qisqa jaryonlarda hal bo‘ladi. 
Kamchiliklari: kasbiy tayyorgarligi oshmaydi ya’ni dasurlash kodlarni 
kertish jaryonlarda ish olib bormaydi. 
Talabalarni kasbiy tayyorlashda fanlar aro integratsiyalashuvni oshirgan 
holda masalarni yechimni topsak maqsadga maofiq boʻladi . 
Foydalanilgan adabiyotlar: 

---

International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND 
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30 
666 
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 20 apreldagi “Oliy t 
2.
a’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-2909- 
son Qarori. 
3.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 27 iyuldagi “Oliy 
ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda iqtisodiyot sohalari 
va tarmoqlarining ishtirokini yanada kengaytirish chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi 3151- son Qarori. 
4.
Алексеев Е.Р., Чеснокова О.В. Решение задач вычислительной 
математики в пакетах Mathcad, Mathlab, Maple (Самоучитель). – М.: НТ 
Пресс, 2006. – 496 с. 
5.
Xurramov Sh.R. 2-qism. Oliy matematika. T.: «Fan va texnologiya», 2015y. 
6.
Turayev S.J. Kasbiy pedagogika uslubiy qo‘llanma .Qarshi-2020. 100-b. 
7.
Turayev S.J. Ta’limda axborot texnologiyalari uslubiy qo‘llanma. Qarshi- 
2020. 
8.
Жесс Либерти, “Освой самостоятельно С++ за 21 день”, - С.П., 2000. 
9.
Данко П.С., Попов A.Г., Кожевникова Т.Я. Всшая математика в 
упражнениях и задачах. Седмое издание. - М.: Всшая; школа, 2015 
10.
Tolipov O‘. Q., Usmanboyeva M. Pedagogik texnologiya: nazariya va 
amaliyot. - Toshkent: “Fan”. 2005.