Axborot iste’moli madaniyati va uni rivojlantirish yo‘llari bobning qisqacha mazmuni

Ta’sirning tashqi omillari – 
tashkilotlar o‘zgartira olmaydigan, 
ammo o‘z ishida muntazam e’tiborga olishi kerak sharoitlar: kasaba 
uyushmalar, hukumat, iqtisodiy sharoit o‘zgartira olmaydigan 
Ta’sirning ichki omillari – 
tashkilot tomonidan sezilarli darajada 
boshqaruv ta’siriga tushadigan muhim holatlar: tashkilot maqsadlari 
va strategiyasi, uning xodimlar potentsiali, moliyaviy resurslari, 
tashkiliy madaniyat va boshqalar. 
Yo‘naltirilmagan ta’sir – 
individ o‘z oldiga ta’sir ob’ektidan aniq 
natijalarga erishish vazifasini qo‘ymagan ta’sir. Bunda ta’sir vujudga 
kelish va ta’sir ob’ekti tomonidan taqlid qilish mexanizmlarida 
namoyon bo‘ladi. 
Ommaviy Axborot Vositalari (OAV)
– turli ma’lumotlarni 
istalgan shaxslarga maxsus texnik vositalar yordamida etkazish 
maqsadida tashkillangan muassasa – bu ko‘plab elementlardan: 
mazmun, xususiyatlar, shakllar, uslublar va ma’lum tashkiliy 
darajalardan (mamlakat, hudud, ishlab chiqarishda) tarkib topganligi 
bilan o‘ziga xos nisbatan mustaqil tizim. 
OAV 
mutlaqo turli sohalarda 
katta miqdordagi
funktsiyalar
ga 
ega. Masalan: 
1. 
Kommunikativ
– muloqot, jurnalistikaning bosh funktsiyasi 
hisoblanuvchi aloqa o‘rnatish funktsiyasi;
2. 
Bevosita-tashkiliy
, unda jurnalistikaning jamiyatda «to‘rtinchi 
hokimiyat» sifatidagi o‘rni yaqolroq namoyon bo‘ladi; 
3. 
G‘oyaviy
(ijtimoiy-yo‘naltiruvchi), auditoriyaning dunyoqarash 
asoslari va qadriyatlariga, kishilarning o‘zligini anglashi, ularning 
ideallari va xulq-atvor aloqalari motivatsiyasi bilan birga intilishlariga 
chuqur ta’sir ko‘rsatish bilan bog‘liq; 
4. 
Madaniy-ma’rifiy
, jamiyatning madaniy institutlaridan biri 
sifatida jamiyat hayotida yuksak madaniy qadriyatlarni targ‘ib qilish 
va tarqatishda, kishilarni umumjahon madaniyati darajasida 
tarbiyalashda va bu bilan odamning har taraflama rivojlanishiga 
ko‘maklashishda ishtirok etishdan iborat; 
5. 
Reklama-ma’lumotnoma
, auditoriyaning turli qatlamlari 
qiziqishlar dunyosi (bog‘, tomorqa, turizm, kollektsiya yig‘ish, shaxmat 
va hokazolar) bilan bog‘liq utilitar talablarini qondirish; 

---

13 
6. 
Rekreativ
(ko‘ngil ochar, zo‘riqishni yozish, qoniqish hosil 
qilish). 
OAV har birida ma’lum funktsiyani bajadigan mutlaqo turli 
tarmoqlarda o‘zini ko‘rsatadi.