Avtomobil indd

Oltingugurtli aktiv birikmalar
borligini tekshirish. 
Tekshirish 
yonilg‘ini mis plastinkada sinash yo‘li bilan o‘tkaziladi. Buning 
uchun sof elektrolitik misdan tayyorlangan, jilolangan plastinka 
sinalayotgan yonilg‘iga botiriladi va 50°C haroratgacha isitilib, 
shu haroratda uch soat tutib turiladi. Agar isitishning imkoni 
bo‘lmasa, xona haroratida bir sutka tutib turish mumkin. 
Sinov oxirida plastinka qora dog‘lar bilan qoplansa yoki to‘q 
kulrangga kirsa, yonilg‘ida oltingugurtli birikmalar bo‘ladi. 
Bunday yonilg‘i ishlatishga yaramaydi. 
Suvda eriydigan (mineral) kislota va ishqorlar. 
Kislota va 
ishqorlar borligini aniqlash uchun bo‘lish voronkasi (voronka 
silindrik idish bo‘lib, yuqori qismi tiqin bilan zich berkitilgan, 
pastki qismi esa to‘kish jo‘mragi bo‘lgan truba bilan tugallanadi) 
teng miqdorda sinalayotgan yonilg‘i va issiq suv quyiladi. 
Vaqti-vaqti bilan tiqin ochilib, voronka ichidagi yonilg‘i hamda 
suv 3–4 min yaxshilab aralashtiriladi va tindiriladi. Issiq suv 
neft mahsulotlariga ta’sir qilmaydi, lekin mineral kislota va 
ishqorlarni tez eritadi. Suv dagi eritma voronkaning pastki 
qismida to‘planadi, neft mahsuloti esa yuqorida qoladi. Pastdagi 
suv qatlami jo‘mrak orqali ikkita toza probirkaga quyib olinadi. 
Ulardan biriga 1–2 tomchi fenolftalein indikatori qo‘shiladi. 
Agar suv pushti yoki qizil rangga kirsa, neft mahsulotida ishqor 
boladi (agar ishqor bo‘lmasa, suvning rangi o‘zgarmaydi). 
Boshqa probirkaga 1–2 tomchi metiloranj qo‘shiladi. Suvning 
pushti yoki qizil rangga kirishi unda kislota borligidan dalolat 
beradi (neytral va ishqorli muhitda rangi sarg‘ish yoki to‘q 
sariq bo‘ladi). Mahsulotda mineral (suvda eriydigan) kislotalar, 
ishqorlar bo‘lmasa, u ishlatishga yaroqli hisoblanadi. 
Smolalar miqdorini
aniqlash. 
Smolalarni aniqlash uchun 
o‘lchash yoki ko‘z tomizg‘ichi yordamida 1 ml benzin sferik 
8. 4- rasm.