Avtomobil indd

Transmission moylarning asosiy fizikaviy-kimyoviy 
xususiyatlari
Ko‘rsatkichlar
3-guruh moylari
4-guruh moylari
5-guruh 
moylari
Т
С
п
–1
0
Т
А
п
-5
В
Т
С
п
–5
к
Т
С
п
–4
ги
п
Т
С
з
–9
ги
п
Т
С
ги
п
Т
А
Д
–1
71
Т
М
5–
12
рк
Kinematik 
qo-
vushoqlik, mm
2
/s: 
100°C da
10
15
15
14
9
21–32
17
12
Dinamik qovu-
shoq lik, Pa. s:
minus 20°C da
minus 
ЗО
°C da
10–20
40–100
300
2000
25
120
30–70
180–
550
1–3
2–9
750
3000–
10000
25–62
130–
480
11
O‘t olish harorati, 
ko‘pi bilan, °C
128
180
180
180
160
–
200
180
Qotish 
harorati, 
kamida, °C
–40
–20
–25
–25
–50
–20
–25
–45
DK–NAMl asbo-
bida 
aniqlangan 
140°C dagi issiq-
lik ta’sirida oksid-
lanishga 
qarshi 
tur g‘unligi:
qovushoqligining 
ortishi, %
21,4
21,3
3,8
1,9
1,1
22,2
2,8
0,8
Cho‘kmalarning 
ortishi, %
0,54
1,40 0,07
0,05
0,20 0,95
0,02
0,07
Moylash xususi-
yati:
Yemirilish kuchla-
nishi. N
3500 2800 3150 4640 3480 7750
3750 3350
Kritik kuchlanish, 
N
825
1120 1235 1300 1190
1250 1190
Yemirilish dog‘i 
diametri, mm
0,94
0,60 0,50
0,86
0,80 0,87
0,40
0,40
Moylarni almashtirish
muddatlari. 
Moylarni almashtirish 
muddatlarini belgilash mezoni sifatida ko‘pchilik hollarda 
moylar ning fizikaviy-kimyoviy ko‘rsatkichlari (qovushoqlik, 
kislotalilik, tarkibidagi aktiv elementlar miqdori), moyning 
yemirilishga qarshi xususiyatlarining o‘zgarishi, shuningdek, 
transmissiya agregatlari detallarining holati qaraladi. Moyni 
almashtirish zaruratini belgilovchi omillardan biri moy 
qovushoqligining me’yordan 50 foizga ortishidir. Zamonaviy 
yengil avtomobillarning transmission moylarini almashtirish 
muddatlari turlicha va 60–75 ming km masofa bosib o‘tilganidan 
so‘ng amalga oshiriladi. Sintetik transmission moylar butun ish 
muddati davomida almashtirilmaydi. Bunday moylar gipoid 
uzatmali yetakchi ko‘priklarda sinab ko‘rilmoqda. 
Yuk avtomobillarining transmission moylari, odatda, bir 
yilda bir martadan ortiq almashtirilmaydi, ekspluatatsiya 
sharoitiga bog‘liq holda moyni almashtirish muddati 24–
5. 12- jadvalning davomi

---

174
175
72 ming km deb belgilangan. Alohida olingan moylarning 
almashtirish muddatlari quyidagicha belgilangan: TCãèï moyi 
uchun 24–30 ming km; ÒÀÄ–17 moyi uchun 60–80 ming 
km; TAï–15B moyi uchun 24–72 ming km; TCï–15K moyi 
uchun 36–72 ming km; TCï–10 moyi uchun 35–50 ming km; 
TCï–14gip moyi uchun 36 ming km. 
Respublikamiz mustaqillikka erishganidan so‘ng, avtomobil 
xo‘jaligida xorijiy firmalar tomonidan ishlab chiqarilgan 
transmission moylar ham keng foydalanilmoqda. Shuning uchun 
respublikamizda, qolaversa, MDH davlatlarida ishlatilayotgan 
transmission moylarning xorijiy firmalar moylari bilan o‘zaro 
almashuvchaligini bilish muhim ahamiyatga ega (5. 13- jadval). 
5. 13-jadval