Avtomobil indd

Gruntlar (gruntovka)
– lok-bo‘yoq surkaladigan (bo‘yaladi-
gan) sirtlarning ostki (grunt) qatlamlarini hosil qiladigan ma-
terial. Asosiy komponentlari – parda hosil qiluvchi moddalar 
va pigmentlar. Lok-bo‘yoq surkaladigan sirtga yaxshi ilashishi, 
metallni korroziyadan saqlash, yog‘och teksturasi hosil qilish 
uchun ishlatiladi. 
Gudron 
[fransuzcha goudron] – 1) moyli yoki qoldiq gud-
ron – neftdan benzin, kerosin va moyli fraksiyalarning aso-
siy massalarini haydashdan qolgan qora smolasimon qovushoq 
massa; 2) kislotali gudron – neft mahsulotlari (masalan, surkov 
moylari)ni konsentratsiyalangan sulfat kislotasi bilan tozalashda 
chiqqan chiqindilar. 
Guttapercha 
–
 
ba’zi tropik o‘simliklarning shirasidan olin-
adigan kauchukka o‘xshash elastik modda. 
Ishqorlar 
– suvda yaxshi eriydigan va suvdagi eritmasida 
gidroksil ionlar OH
–
ning katta konsentratsiyasini hosil qiladi-
gan (eritmaning ishqoriy reaksiyasi shundan) metallar gidroksi-
di. 
Ingibitorlar 
[lotincha inhibeo – to‘xtataman, ushlab tura-
man] – murakkab jarayonlarni to‘xtatuvchi yoki susaytiruvchi 
moddalarni ifodalash uchun ishlatiladi (masalan, korroziya in-
gibitorlari, kimyoviy ingibitorlar)
. 
Ingredientlar
[lotincha ingrediens – kirmoq, ichiga (ich-
karisiga, ichkari) kirmoq] – murakkab birikma yoki aralash-
maning qandaydir tarkibiy qismi. 
Jilvir qog‘oz
– donador abraziv materialli elastik qog‘oz yoki 
mato polotno; metall detallarni tozalash; silliqlash, yaltiratish, 
yog‘och va boshqa sirtlarga jilo berish uchun ishlatiladi. 
Jilolash
– [nemischa polieren, lotincha polio – silliqlay-
man] – materiallar sirtiga oynaday silliq qilib ishlov berish 
(pardozlash). 
Kanifol 
[yunoncha Kichik Osiyodagi Kolofon (Kolophon) 
shahri nomidan] – och sariqdan to‘q qizilgacha rangli shisha-
simon mo‘rt modda. Ignabargli daraxtlar shirasidan olinadigan, 
sarg‘ish-qizil yoki to‘q qizil shishasimon mo‘rt modda (kauchuk 

---

370
371
ishlab chiqarishda, yelimlash, izolatsiya qilish ashyosi sifatida 
ishlatiladi). Umumiy formulasi C
19
H
29
COOH. 
Koagulatsiya
[lotincha coagiltion – quyqa, coagilitio – ivish, 
quyuqlanish] – dispers, ayniqsa, kolloid sistemalarda zarra-
chalarning o‘zaro birlashib yiriklashgan agregatlar hosil qilishi. 
Koagulatsiya oxirigacha borsa, loyqa hosil bo‘lib, agregatlar 
cho‘kadi yoki yuqori qatlam hosil qiladi. Kolloid sistema tini-
qlashadi. Ayrim hollarda koagulatsiya natijasida g‘ovak fazaviy 
butun sistema bo‘yicha tarqalgan koagulatsiey (gel) struktura 
hosil qiladi. Koagulatsiya natijasida sistemaning rangi o‘zgaradi 
yoki u loyqalanadi. Koagulatsiyaga adsorbsion kuchlar (min-
imumga intilish) sabab bo‘ladi. Elektrostatik kuchlar (bir xil 
zaryadlangan zarrachalarning bir-biridan itarilishi) esa unga 
qarshilik qiladi. Koagulatsiya kimyo va lok-bo‘yoq sanoatida 
keng qo‘llaniladi.