Avtomobil indd

Armirlash, armaturalash
[lotincha arme – qurollantiraman, 
mustahkamlayman] – material va konstruksiyalarni boshqa ma-
terial bilan kuchaytirish. Oyna, plastmassa, keramika va bosh-
qalarni tayyorlashda qo‘llaniladi. Texnikada uzluksiz tolalar 
bilan armirlangan mustahkam tolali kompozitsion materiallar 
keng tarqalgan. 
Asbest
[lotincha asbestos –o‘chmaydigan, yemirilmay-
digan] – o‘tga chi damli, kislota va ishqorlar ta’sir qilmaydigan, 
issiqlik va elektrni o‘tkazmaydigan tolali mineral; toshpaxta. 
Bakelit –
rezolning
 
eski nomi. Bakelitga to‘ldirgichlar 
(yog‘och qipig‘i, qog‘oz, asbest) aralashtiriladi va hosil bo‘lgan 
massani press-qoliplarda qizdirib ishlash yo‘li bilan elektr izolat-
siyalash materiallari va mexanik xossalari yuqori bo‘lgan zan-
glamas buyumlar tayyorlanadi. Ixtirochi – belgiyalik amerika 
kimyogari L. Bakeland (1863–1944) nomi bilan atalgan. 
Benzol 
[benzin + lotincha ol (eum) – yog‘, moy] – tosh-
ko‘mir smolasidan olinib, benzinga qo‘shiladigan, shuningdek, 
lok, bo‘yoq, plastik massalar va shu kabilar tayyorlashda ishlati-
ladigan, rangsiz, tez yonuvchan, uchuvchan suyuqlik. 
Dekstrinlar 
(S
6
N
10
O
5
)
n
– kraxmal va glikogen gidrolizlan-
ganida (chala parchalanganida) hosil bo‘ladigan mahsulotlar. 
Gidroliznnit boshlang‘ich bosqichida yod ta’sirida ko‘k rang be-
radigan amilodekstrinlar, so‘ngra eritrodekstrinlar (yod ta’siri-
da qizil-qo‘ng‘ir rang beradi) va maltodekstrinlar (yod ta’sirida 
bo‘yalmaydi) hosil bo‘ladi. Sanoatda yopishtiruvchi modda si-
fatida ishlatiladi. 
Dermatin 
[yunoncha derma; dermatos – teri, charm] –
 
ip-gazlamaning bir yoki har ikki tomoniga elastik modda qoplab 
tayyorlangan sun’iy teri. 
Detonatsiya
[lotincha detonare – portlamoq] – ichki yonuv 
dvigatellarining barqaror ishlamasligi ( silindrda metallarga xos 
taqillashlar, tutun chiqishi va boshqalar), detallarning yeyilishi 
va buzilishi natijasida karburatorli dvigatel silindrida yonilg‘i 
aralashmasining portlashga yaqin juda tez yonishi jarayoni. Det-
onatsiya natijasida dvigatel o‘ta qizib ketadi va quvvati pasayadi. 
Detonatsiya yonilg‘ining dvigatel konstruksiyasiga yoki uning 
ish rejimiga mos kelmasligi natijasida sodir bo‘ladi. Har qaysi 
yonilg‘i uchun detonatsiya vujudga keladigan ma’lum siqish da-
rajasi mavjud.