Avtomobil indd

Ishlatilgan texnik moylarning guruhlar bo‘yicha tasnifi
Ishlatilgan motor moylari 
 (MMO)
Ishlatilgan industrial moylar 
 (MIO)
Benzin dvigatellari uchun motor moylari
Gidravlik moylar: 
– mavsumiy almashtiriladigan; 
– umummavsumiy
Dizel dvigatellari uchun motor moylari
Industrial moylari:
– prisadkasiz; 
– prisadkali
Vakuum moylari
Turbina moylari
Kompressor moylari
Ishlatilgan neft mahsulotlari uchun standart talablari (DS 
21046–81) asosida, ularning fizikaviy-kimyoviy ko‘rsatkichlari-
ning ma’ lum qiymatlari belgilab qo‘yilgan (8. 3- jadval). 
8. 3-jadval 
Ishlatilgan neft mahsulotlarini fizikaviy-kimyoviy
ko‘rsatkichlari
Ko‘rsatkichlar
Guruhlar uchun 
me’yorlar
MMO
MIO
Kinematik qovushoqlik, mm
2
/s, kamida 
50°C da
25
5
100°C da
5
–
Shartli qovushoqlik 20°Cda, kamida
29
13
Alangalanish harorati, °C, kamida
100
120
Moylardagi aralashmalarning massa birligidagi ulushi, % 
ko‘pi bilan
Mexanik aralashmalar
2
2
Suv
4
4
Yonilg‘i
6
6
Ishlatilgan neft mahsulotlari, ayniqsa, surkov moylarini 
ish lab chiqarish uchun ko‘p miqdorda xarajat qilishga to‘g‘ri 
keladi. Agarda 100 t neftdan 10 t yangi moylash materiali olin-

---

228
229
sa, 100 t ishlatilgan moylardan 60–80 t qayta tiklangan, si fati 
bo‘yicha yangi moylardan qolishmaydigan moy olinadi. Yig‘ilgan 
moylarning deyarli 35–80 foizi joylarda qayta ish lanadi va narxi 
yangi moylar narxining 6–23 foizini tashkil etadi.
ITMni topshirish eng kam miqdorining hisoblangan 
normativi
– mahsulot birligi yoki boshlang‘ich xomashyo 
birligi hisobiga texnik moylarni ishlatish jarayonida hosil 
bo‘lgan, ishlatishning boshlang‘ich miqdoridan foizlar hisobida 
ITMni to‘plashning maxsus shoxobchalariga topshiriladigan 
ishlatilgan moylar resurslarini baholash uchun hisoblangan 
ko‘rsatkich bo‘lib xizmat qiladigan ITMni topshirishning eng 
kam miqdori bo‘lib, uning miqdori turli xil texnik moylar 
uchun 8. 4-jadvalda keltirilgan. 
8. 4-jadval