Avtomatika asoslari va avtomatik rostlagichlar : Elektr ta'minoti : O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

4. Kerakli siljish tezligini ta’minlash. Pnevmatik uzatgich bilan
ishlovchi S R eng yuqori tezlikka ega. 
B unda u zatgichli rob o t 
m a- 
n ip u lato rin in g chiziqli tezligi 1 m /s, b urchakli tezligi 360° ni tashkil 
etishi m u m k in . P nev m atik uzatgichli S R n in g y u q o ri 
tezligi u lam i 
o g ‘irligi u n c h a k atta b o ‘lm agan d etallar bilan ishlashga im k o n beradi. 
G id rav lik uzatgichli san o at robotlari m an ip u lato rin in g ch iziq li te z ­
ligi 0,5 1 m /s ni, b urchakli tezligi 120° ni tashkil etad i. E lek tro m ex ­
an ik u zatgichli S R lari m an ip u lato rin in g tezligi b irm u n c h a k am b o ‘lib, 
chiziqli tezligi 0,8 m /s , b urchakli tezligi 90° gachadir.
5. Boshqa bir turdagi detalni ishlab chiqarish uchun S R prog­
rammasini o ‘zgartirishga sarflanuvchi vaqtning kamaytirilishi. 
U shbu 
k o 'rsa tk ic h ro bototexnologik kom pleksning haqiqiy u num dorligiga 
t a ’sir etu v ch i asosiy faktorlardan biridir.
Programm alashtirish pozitsiyali boshqarish qurilm alari 
m anipulator 
koordinat sistemasida nuqtalar bo‘ylab ham m a surilish darajasi b o ‘ylab 
amalga oshiriladi. Shuning uchun program m ani ishlab chiqish va sozlash 
m urakkab bo‘lib, unga sarflanuvchi vaqt bir necha m inutdan bir necha 
soatgacha tashkil etishi m um kin. Program m alar to ‘plam i mavjud bo‘lsa, 
qaytadan program m alash yozib qo‘yilgan program m alardan keragini 
tanlab olish y o ‘li bilan am alga oshiriladi. Q u rilm a x o tirasid an kerakli 
p ro g ram m a n i ta n la b olishga, o d a td a , b ir n ec h a sek u n d vaqt sarf- 
lan ad i, xolos.
K o n tu rli b o sh q am v sistem asi esda saqlab qolish q urilm alari 
asosida am alga oshiriladi. P rogram m alashtirish o ‘q ituv rejim ida m a ­
n ip u la to r ish o rg a n in i kerakli traektoriya b o ‘ylab o p e ra to r y ordam ida 
yurgizib bajariladi. Bir vaqtning o 'z id a kesish asbobining ishga tu sh i- 
shi yoki texnologik usku n an i to 'x ta tish haqidagi b u y ru q lar h a m p ro g - 
ram m aga kiritilishi m u m k in . P rogram m alashtirish tezligi texnik vosita 
va o p e ra to r m alakasiga bo g ‘liq.
S an o at ro b o tlarin in g g u m h li q o ‘llanilishida p ro g ra m m a tayyor- 
lashga sarflanadigan vaqt kom pleks yoki liniya, q u rilm alarn i b o sh q a­
m v sistem asi u m u m iy stm kturasiga b o g ‘liq.
133

---

A V T O M A T IK A A SO SLA R I VA A V TO M A TIK R O S T L A G IC H L A R