5. Harakatchanlik darajasiga ko‘ra, mashinalar ko‘chma, statsionar va harakatlanuvchi (shu jumladan, transport vositasining orqa qismida, yuk mashinalari, traktorlar, traktorlar va o‘ziyurar) tirkamali va yarim tirkamali mashinalarga bo‘linadi.
6. Yurish uskunasi turiga ko‘ra, gusenitsalı, pnevmomotorli, relsli, yuruvchi va kombinatsiyalangan mashinalar mavjud.
7. Energiya uskunalari turiga ko‘ra, mashinalar elektr motorlari va ichki yonish dvigatellari bilan ishlaydiganlarga bo‘linadi. Birinchisi ish uchun yuqori tayyorgarlikka ega, lekin elektr energiyasi mavjudligiga bog‘liq, ikkinchisi esa energiya manbalariga bog‘liq emas va avtonomdir. Ko‘pgina qurilish mashinalarida gidravlik va pnevmatik motorlar yordamida birlashtirilgan haydovchi mavjud. Bularga dizel-elektr, dizel-gidravlik (eng keng tarqalgan), dizel-pnevmatik, elektro-gidravlik, elektro-pnevmatik va boshqalar kiradi.
8. Mashinada o‘rnatilgan dvigatellar soni bo‘yicha ular bitta dvigatelli (barcha mexanizmlar bitta elektr stantsiyasi tomonidan boshqariladi) va ko‘p dvigatelli (har bir mexanizm uchun alohida dvigatel taqdim etiladi) o‘rtasida farqlanadi.
9. Boshqarish tizimlariga ko‘ra, mashinalar mexanik, gidravlik, pnevmatik, elektr va kombinatsiyalangan bo‘linadi.
10. Ko‘p qirralilik darajasiga ko‘ra, mashinalar universal ko‘p maqsadli, har xil turdagi tez ajraladigan ishchi organlar, armatura va jihozlar bilan jihozlangan va bir turdagi ishchi uskunaga ega ixtisoslashgan bo‘linadi.
11. Avtomatlashtirish darajasiga ko‘ra mexanizatsiyalashgan boshqaruvga ega, mikroprotsessorli texnologiya asosida avtomatlashtirilgan boshqaruv va boshqaruvga ega, masofadan avtomatlashtirilgan boshqaruvga ega, mikroprotsessorlar va mini-kompyuterlar asosida avtomatik boshqaruvchi, qurilish manipulyatorlari va robotlar, shuningdek, mashinalar mavjud.
12. Yoqilg‘i turi. Qurilish mashinasi qaysi yoqilg‘i turiga moslashtirilganligi ham uning qiymatining oshishi yoki pasayishiga ta’sir qiladi. Milliy bozorda benzin narxining kundan-kunga oshib borishi qurilish mashinalarini boshqa alternativ va nisbatan arzon yoqilg‘i turiga (propan, metan) moslashtirilayapti va albatta bunday moslashtirilgan avtotransport vositalarining qiymatini nisbatan qimmatlashtiradi.
Qurilish mashinasining sanab o‘tilgan xususiyatlari asosiy baholash mezonlari bo‘lishiga qaramay, texnik holat ham qurilish mashinasining bozor yoki almashtirish qiymatini aniqlashda muhim baholash ahamiyatiga ega.
Do'stlaringiz bilan baham: |