Атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның жинағы в рамках проекта Erasmus+

Биринчидан олий таълимда қўллаш учун мўлжалланган интерфаол методлар 
таснифи ва уларнинг мазмун-моҳиятини ёритиб берувчи ўқув-услубий қўлланмаларнинг 
етарли эмаслиги. Мазкур ҳолат олий таълим профессор-ўқитувчиларининг интерфаол 
методларни қўллашга доир маълумотлардан тўла хабардор бўлмаслигига олиб келмоқда. 
Олий таълим муассасаларидаги таълим жараёнини кузатиш профессор-ўқитувчилар кенг 
қўллайдиган интерфаол методлар жуда камчиликни ташкил этишини кўрсатади. Бундай 
методлар сифатида кластер, Б-Б-Б чизмаси, Ақлий ҳужум, “Балиқ скелети” чизмаси, 
“Қандай? диаграммаси” кабиларни айтиб ўтиш мумкин; 
Иккинчидан профессор-ўқитувчилар интерфаол методларни қўллашда методик 
қоидаларга тўлиқ риоя этишлари лозим. Оддий бир мисол: профессор-ўқитувчилар, 
айниқса, ёш ўқитувчилар деярли ҳар бир машғулотида кластер методини қўллайди. Энг 
қизиғи, мазкур метод орқали ўқув мақсадига эришиш мумкин ёки мумкин эмаслигидан 

---

161
қатъий назар ундан фойдаланиш ҳолати кўп учрайди. Бундан ташқари, уч-тўрт доирани 
чизиш орқали тармоқлар ҳосил қилиш ҳам мумкин эмас. Мазкур метод талабаларнинг 
маълум бир нарса-ҳодиса, жараён ёки тушунчага оид фикрларини умумлаштириш, уларни 
тизимлаштириш мақсадида қўлланилади. Ана шу асосдан келиб чиққан ҳолда, кластер 
методидан ўтилган материални мустаҳкамлаш босқичидагина фойдаланиш мумкин. 
Юқоридаги фикрларни умумлаштириб айтганда, интерфаол методдан ноўрин фойдаланиш 
таълим самарадорлигини оширишга эмас, аксинчи машғулот сифатини пасайтиришга олиб 
келади; 
Учинчидан таълим технологияларини яратиш учун профессор-ўқитувчилар ўқув 
мақсадларини педагогик вазифаларга айлантириш, уни кутиладиган натижага мос ҳолда 
аниқлаш кўникмасига эга бўлишлари лозим. Барча машғулотларнинг технологик 
ишланмаларини яратиш жараёнида идентив ўқув мақсадларини вазифаларга айлантириш 
учун бир хил феъл туркумидаги сўзлар (маълумот бериш, очиб бериш, ёритиб бериш, 
изоҳлаш кабилар)дан фойдаланиш ўринли бўлмайди. Бунинг учун профессор-ўқитувчилар 
Блум таксономиясини амалиётда қўллаш кўникма ва малакаларига эга бўлишлари талаб 
этилади. Идентив ўқув мақсадларини ўқув вазифаларига айлантириш кўникмасига эга 
бўлмасдан туриб, машғулот жараёнини мувафаққиятли лойиҳалашга эришиш мумкин эмас;