Атм окда. Ги тлер ч и лар Герм ани яси ни нг сўнгги кунлари

Шахсан ўзим хавф остида қолишим мумкинлигига 
рамай, Уффици 
ва Патти галереясидаги 
расмларни 
ҳамда қирол Виктор-Эммануил тўплаган танга ва чо^а 
пуллар коллекциясини сақлаб, яшириб қўйдим.
Ш у гапдан кейин мен стол -устига бекитиб қўйилган 
расмлар рўйхатини ташладим. Рўйхатда Тициан, Боти- 
челли, Эль Греколар номи бср эди. Америкаликлар бу 
рўйхатни ўқишга қизиқиб кетиб музокарани ҳам тўхта- 
тиб турдилар.
■
— Доллар курси бўйича буларнинг баҳоси қанча бў- 
лар экан? — деб сўрашди мендан.
• 
— Уларнинг баҳоси йўқ,— деб жавоб бердим мен.
лекин яна қўшиб қўйдим:— Ю э миллиондан ортиқ бўл- 
са керак...
221
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Геверниц ўн минутча Уйғониш даври ва шу даврнинг 
Европа техникаси ва фалсафий 
тарацциётига ц ан д ай ъ 
таъсир этганлиги ҳақида гапирди. Кейин гапга Даллес 
қўшилди. У ортиқча гапларсиз, тўсатдан суҳбатни да- 
вом эттирди. У бундай деди:
— Сиз билан ишлашга тайёрман, генерал 
Вольф. 
Аммо сиз менга иттифоқчилар билан бошқа ҳеч қандай 
алоқа боғламасликка кафолат беришингиз керак. Б у  — 
биринчи шарт. Б у муэокараларимизнинг шартлари фа- 
қат шу ерда ҳозир бўлган кишиларгагина маълум бў- 
лиши кераклигини тушунарсиз деган умиддаман.
— Ундай ҳолда биэ сулҳ туза олмаймиз,— дедим 
мен,— чунки сиз президент эмассиз, мен эса канцлер 
эмасман. 
,
Ш у жавобдан кейин бир-биримиэга қараб кулиб қўй- 
дик ва шундай 
1
Қилиб, Сиэни музокаралар ҳақида ха- 
бардор қилиш ҳамда янги кўрсатмалар беришингизни 
сўраш учун роэилик олдим.
Мен бу хатни фельдмаршал Кессельрингнинг адъю- 
танти орқали бериб юборяпман. у ўз шефини Берлинга- 
ча самолётда кузатиб боради. Б у кишини мен агентимиз 
сифатидагина эмас, балки 
бизга содиқ ва мафкураси ♦
бир хил киши сифатида синчиклаб текширувдан ўткаэ- 
ганман. Сиэ уни эсласангиз керак, чунки фельдмаршал 
Кессельрингнинг рейхсмаршал Геринг билан алоқаси 
ҳақида бизни хабардор қилиб туриш мақсадида уни 
фельдмаршал ҳуэурига юборганимизда, унинг номзоди- 
ни ўзингиз тасдиқлаган эдингиз.
Башарти Сиз фельдмаршал 
Кессельрингни суҳбат 
учун ҳузурингизга таклиф қилсангиэ мақсадга мувофиқ 
иш бўлар эди. Америкаликлар билан келгуси учрашуви- 
миз яқин кунларда бўлади.
Хайль Гитлер!
К А Р Л В О Л Ь Ф » .
Вольф ҳақиқатни ёэганди. Музокаралар худди шу 
йўсинда ёки деярли шу йўсинда ўтган эди. 
У фацат 
Италияга қайтаётган пайтда, поеэд купесида Гюсман ва 
Веббель билан яккама-якка суҳбатлашганликлари ҳақн- 
да ҳеч нимани ёзмаган эди. Б у суҳбатда Германиянинг • 
бўлажак кабинети муҳокзма қилинганди. Кессельринг- 
ни канцлер қилиб, Чехия ва Моравиянинг собиқ ноиби
22 2
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

фои НеГфатни ташқн 
ишлар мипистрн, 
НСДАПнинг 
^ фахрий аъэоси Ямлар Шахтнп молия мипистри, СС 
обергруппепфюрери Карл Вольфни эса ички ишлар ми- 
нистри цилиб тайинлашга келишилгапди. Б у кабииетда 
Гиммлер учун бирон лавоэим мўлжал қилинмаган эди.
13
Ш у вақтда Штирлиц ўэ «Хорьх»ини Швейцария че- 
гараси томон ҳайдаб кетаётгаи эди. Унинг ёпида ранги 
ўчгаи пастор 
индамай 
ўтирарди. 
Штирлиц радиони 
Францияга тўғрилаб қўйди — Париж ёш ашулачи қиз 
Эдит Пиафф концертини берарди. Унинг овоэи йўғон, 
кучли, қўшиқ сўзлари эса оддий ва содда эди.
— Ахлоқ бутунлай буэилди-қўйди,— деди пастор,—
мен бу ашулачини ёмонлаётганим йўқ, 
қулоқ солган 
сарим Гендель ва Бахни эслаётирман. Афтидан, илгари 
санъат аҳллари ўэларини масъулиятлироқ ҳис этган 
бўлсалар керак: улар дин билан ёнма-ён бориб ўз ол-
♦ диларига юксак ваэифалар қўярдилар... Улар қандай- 
дир машъал хизматини ўтардилар... Хўш, бу-чи? Боэор- 
да шундай ашула айтиш мумкип...
— Б у ашулачи,— деди 
Штирлиц,— ном қолдиради 
ҳали.— Пшонаверинг менга — ўлганидан кейин ҳам эс- 
лаб юришади.
— Сиэ кўнгилчанлик қиляпсиэ.
— Парижни севганлигим туфайли шундай деяпмап... 
Майли, пастор. Б у гапларни урушдан кейин давом эт- 
тирамиэ. Ҳозир эса Бернга бориб нималар қилишингиэ- 
нн яна бир марта қайтаринг...
— Хотирам яхши. Инжил 
фақат софдилликкагина 
эмас, балки хотирани яхши сақлашга ҳам ўргатади..
— Шуига қарамай, илтимос, ҳаммасиии бошдан-оёқ 
қайтаринг.
Пастор Штирлиц сўнгги уч соат давомида тайипла- 
ган вазифаларни гапира бошлади. Штирлиц 
пасторга 
қулоқ солар экан, хаёлга ботдп: «Кэт улар қўлида қол- 
ди. Аммо мен Кэтни олиб кетсам, улар пасторни қиди- 
■ ра бошлардилар — бу билан 
ҳам гестаподан 
кимдир 
шуғуллаияпти шекилли. Ана унда бутун операиия чип- 
пакка чиқиб, Гиммлерга Берндагилар билан келишнш
223
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

имкопияти туғиларди... Кутилмаган ҳодиса юз фериб, 
Кэт ўз боласини қутқариб 
қолиш мақсадида меи.ҳа- 
қимда оғзидап гуллаб қўйиши мумкин. 
Аммо буидай 
бўлмаслиги ҳам мумкин. Аммо шу фурсат ичида пастор 
ўз ишиии бошлаб юборади. Плейшиер эса менинг топ- 
ширнғимни бажарпши керак. Уларнинг 
бнропталари 
ҳам бу операцня билан пнмаларни бошлаб юборганлик- 
ларини билмайдилар. Пасторнп 
Пленшнердаи сигнал 
олган бизнинг кишиларимиз назорат остига оладилар. 
Ҳамма нарса жойида бўлади. Гиммлерга Берн билаи 
боғланиш имкониятнни бермапмам... Энди бу иш амал- 
га ошмайди. Мюллер менииг чегярадаи ўтадиган жойим 
борлигидан хабарсиз, чегарачилар ҳам унинг одамлари- 
га ҳеч ннма демайдилар, чунки мен ренхсфюрер кўрсат- 
масига биноап иш кўраётнрман. Шундай қилиб, бугун 
пастор Швейцарияда бўлади. Эртага мен мўлжал қил- 
ган, тўғрироги биз мўлжаллаган ншни 
бошлаб юбо- 
ради».
— Йўқ.— деди 
Штирлиц,— хаёлидан 
четлашиб.— 
Сиз учрашувларни 
меҳмонхонапипг 
эаигори залида 
эмас, балки пушти ранг эалида тайиплашпкгиз ксрак: 
кўрдипгиэми, хотнра яхшп бўлса ҳам, қайтариш зарар 
қилмайдн.
— Менга қулоқ солмаяпсиз, деб ўйлагапдим.
«Агар пастор жўнагач, иш жонида бўлса, меи Кэтни
ҳам қутқара оламан. Ана шундан кеннн гардкам, деб 
сўнгги қартамн ташлаш мумкин бўлади. Улар Иени то- 
бора кўпроқ исканжага олмоқдаларкн, ҳатто 
Борман 
ҳам бумга ёрдам бера олмайди. Уларнинг ҳаммасининг 
пиятнпн билнб олиш қийин. Агар иш ниҳоясига етаёт- 
ганнга амии бўлсам, Кэт билан бнрга чегаранинг шу 
еридам қочиб қоламан. Агар ишии давом эттириш мум- 
кпп бўлса — уларда ҳеч қандай далил ҳам йўқ ва бў- 
лиши ҳам мумкин эмас —- Шелленберг ҳимоясида, упи 
ўқ ишлатнб бўлса ҳамкп, олиб кетишга тўғри келади. 
Шелленбергга ахборот бергани унига борсаммикин ёки 
Хохенлихенгамн, чунки у доим Гиммлер атрофида бў- 
лади. Кейин вақтни тўгрп чамалаб махфий квартнрага 
бориб қоровулларпи йўқ қилиш, передатчикнн бузиш ва 
Кэтни олиб кетнш керак. Асосийси — вақтни апиқ ҳи- 
соблаш ва теэлик билан иш кўриш. Ана ундан сўнг қи- 
дираверсинлар. Қндиришга ҳам вақтлари оз қолди. Меи 
билан болаларча игво ўйнннии ўйнамоқчп булгаи Хол-
224
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

тоффшшг ёрилгап бошини кўриб Мюллернпмг ваҳкмага 
* тушганлиги шундан далолат бериб турипти. Холтофф, 
албатта, Мюллернинг топшириги билан иш тутган. Аммп 
у ўз ролнни ўйнамаган 
бўлса, ушбу 
роли унинг асл 
фикрларинн иэҳор этмаган бўлса бунча усталик 
қила 
олмасди. Агар Штирлиц, 
у ва Рунге билап бирга ке- 
тишга розилик берса, у ўз ролинн қандай давом этти- 
рнши номаълум эди. Балки бирга жўпардн. Бу эҳтимол- 
дан холи эмасди, албатта. Астрономни тергов қилаётга- 
нида унннг мепга назар ташлашлари ва гаплари ҳали- 
ҳали ёдимда... Меп жуда тўгри иш қилдим. Бирданига 
жўпаб кетганимга, бир томондан Шелленбергни, иккин- 
чн томондан Бормании қалқон қиламап. Ҳали кўп иш 
қилса бўлади. Эмди асосийси Кэт бўлнб қолди. Эртага 
эрталаб уйимга эмас, тўғри унипг ёнига бораман. йўқ, 
нўқ, мумкин эмас экан. Ҳ&.Ч вақт кўр-кўрона нш қнл- 
маслик керак. Айниқса биэпинг ишимизда бундай қи- 
лиш ярамайди. Бундай қилипса, бошқа нарсаларпи эмас, 
балки ишни қурбоп қилиш, қолаверса 
ҳаётни қурбон 
қилиш мумкин».
— Тўгри,— деди 
Штирлиц,— жуда 
тўгри эътибор 
^ берибсиз: биринчи таксини ўткаэиб, иккинчисига ўти-
риш лознм ва ҳеч вақт тасодифий машнналарга ўтириш 
керак эмас. Умуман мен айтган монастирдаги дўстла- 
рингиз сизми ўэ паноҳларига пладилар деган умидда- 
ман. Япа бир марта қайтариб айтмоқчиман: сиэ билан 
ҳар хил воқеа юз беришн мумкин. Ҳар хил аоқеа. Агар 
сиз жуда эҳтиёт бўлмасапгиз, бу ерга, Мюллер подвали- 
га қандай қилиб келиб қолганингизга ўзиигиэ ҳайрон 
бўлаверасиз. Агар шу нарса рўй бериб қолгудек бўлса, 
қуйидагини билиб қўйинг— агар алаҳлабми, қийноқ 
остндами мепинг номимни айтсангиз — мени ҳам, мен 
билан сипглипгиэ ва жияиларингизии ҳам ўлимга маҳ- 
кум этгам бўласиэ. Кимки сиэпи олиб чиқиб кетишимга 
рухсат берган бўлса, қариндошларипгнз ўшалар наэо- 
ратн (^стида Агар менииг 
номимпи айтсангиз қарин- 
дошларингизни ҳеч нима қутқариб қололмайди. Б у би- 
лан сизни қўрқнтмоқчи эмасман, гапимга тўғри тушу- 
нинг: бу билиб қўйиш ва ҳамиша ёдда тутиш лозим бўл- 
I ан ҳақиқатдир.
■ 
— Тушунарли.
— Ж уда соз. Мени худди шу масалада нотўғри ту- 
шунишипгиэни истамас эдим...
15— 2642
225
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Штирлиц вокзал 
майдонига юз 
метр қолганда ўэ 
машииасини ташлаб кетди. Чегара эаставасининг ма- *
шинаси белгиланган жойда кутиб турган эди. Калити 
ҳам ўз жойида экан. Ойналарнга ичида ўтирган одам- 
лар кўринмасин деб атайлаб лой сачратнлган эди. Тоғ- 
даги тайинли жойда қорга чанғи тиқиб қўйилганди, ёни- 
да ботинкаси ҳам турарди.
— Кийининг,— деди Штнрлиц.
— Ҳозир,— деди пастор пичирлаб,— қўлимни титроқ 
босди, бир оз ўэимга келиб о лак
— Бемалол гапираверинг, бу ерда ҳеч ким йўқ.
Тўлишган ой шуъласида қор қоплаган водий кумуш-
дек ярқирарди, фақат ўртадаги дараларни қоп-қора соя 
босганди, лекин у ерда ҳам қор дам-бадам куядори син- 
гари ялт-ялт қилиб турарди. Қарағай шохларидаги қор 
уюмлари ҳамлага ҳаэирланиб тургаи йиртқич ҳайвон- 
ларга ўхшарди. Узоқда электростанция движоги гупил- 
ларди: унинг шовқини шамол эсгандагина эшитиларди.
— Жўнайверинг,— деди Штирлиц.— Оқ 
йўл сиэга. 
настор.
— Худонинг ўэи ёрлақасин сизни,— деб жавоб берди 
пастор ва чанғида бир амаллаб Штирлиц кўрсатган то- +
монга йўл олди. Шундай чегаранинг ўэида икки марта 
йиқилди. Пастор даранинг нариги томонига ўтиб, қоп- 
қора ўрмон ичидан икки марта 
овоэ берганига қадар 
Штирлиц машина олдида кутиб турди. У жойлан меҳ- 
монхонага жуда оэ масофа қолган эди. Энди ҳамма нар-
са жойида. Энди охиргн ишни бажариш — Кэтни қут- 
қариш қолди.
Штирлиц ўз машинасига ўтириб йигирма километрча 
нўл босгандаи кейин ухлаб қолаётгакини сеэди. У со- 
атига қаради: оёғида юрганига роса икки кеча-кундуз 
бўлибди.
«Ярим соат ухлаб олмасам,— деди 
у ўэига ўэи,— 
Берлинга ета олмайман».
У роса йигирма минут ухлаб олди, кейин машинадан 
тушиб, юзини қор билан ювди, 
япалоқ флягадан бир 
қултум коньяк ҳўплаб, машинага ўтириб, газни босди 
охиригача. «Хорьх»нинг кучли мотори равон ишларди. 
Спидометр жадвали 
«150 кмани кўрсатарди. 
Иўлда 
хеч эоғ йўқ эди. Тонг отиб келмоқда Штирлии уйқуни ■ 
қочириш учун хушчақчақ франиуэ қўшиқларини хнр- 
гойи қилардн.
22 6
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Рольф Кэт яшаётган 
хонага соат 
саккизда, ҳали 
кун ёришмаган пайтда кириб келди.
— Хайль Гитлер!— деб сўрашди у билан Барбара, 
ўрнидан дик туриб.
— Иккаламиэни холи қолдиринг,—- деди Рольф.
Ш у дамгача табассум қилиб турган Барбара дарҳол
жиддийлашди ва ўэ вазифасини тушунган ҳолда ҳўшни 
хонага чиқиб кетди. Барбара эшикни 
очаётганда Қэт 
ўғлининг овоэини эшитиб ҳолди. V эндигина уйғониб, 
ҳорни очиб йнғларди. л
— Уғлимни эмизишга рухсат беринг,— деди Кэт,—
бўлмаса биэни ишлатмайди.
— Кутиб туради бола.
— Мумкин эмас .. Уз ваҳтида 
овҳатлантириш ке- 
рак.
— Яхши. Менннг саволимга жавоб берганингиэдан 
кейингина уни эмиэасиз...
Ш у пайт эшикни таҳиллатнб ҳолишди...
—■
Бандмиз!— деб бақирди Рольф.
Эш ик 
очилди: остонада 
бола кўтарган 
Гельмут 
турарди.
— Эмиэиш ваҳти бўлди,— деди у,— боланинг ҳорнн 
очибди ..
— Кутиб туради!— деб 
баҳирди Рольф.— Эшикни 
ёпинг!
— Йўғ-э... лекнн ..— деб гап бошлаган эди Гельмут. 
Рольф ўрнидан дяк туриб эшик ёнига борди ва ҳайрат- 
да ҳолган солдат бетига теккандай қилиб эшикни таҳ 
зтиб ёпди.
— Гап бундай... Мени бир нарса ҳизиҳтиради. Рези- 
дент кимлигидан хабардор эканлигингиэ аниҳланди.
— Тушунтириш хатимда айтган эдим-ку, ахир...
— Унда нима деганингизни биламан. Меи уни ўқи- 
дим ҳам, магнитофондан эшитдим ҳам. Гапларингиэ шу 
кунгача маъҳул эди. Энди, ҳозирдан бошлаб мени қано- 
атлантирмайди.
— Бугун эрталаб нима воқеа рўй берди?
— Баъэи воҳеалар рўй берди. Уларнинг рўй бери- 
шини кутиб турган эдик, 
ҳаммасини олдиндан билар 
эдик — фаҳат бизга исбот керак эди. Ана энди исбот 
ҳам ҳўлимизда. Агар биэда исботлар, далиллар, факт- 
лар бўлмаса ёки, аҳалли, икки кишидан иборат гувоҳ- 
лар бўлмаса, биз бирор кишини ҳамай олмаймиэ.
227
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

"•“-V . Мепимча, бошидап бошдаб 
ҳамма гапии айтиб 
бергандим шекилли...
— Ҳийла ҳилманг, ҳийла қилманг... Гап сиэ ҳақин- 
гнзда эмас! Гап ким ҳаҳида экаплигини ўэипгиэ яхши 
биласиз...
— Ким ҳақида эканлигини билманман. Илтимос қи- 
ламаи, болани эмизиб олай...
— Аввал менга қаерда ва ҳайси вақтда резидеит би- 
лан учрашганлигингизни айтиб берасиэ, кейин эмизасиэ.
— Мени қамоққа олган жанобга реэидентнинг 
ис- 
мнни ҳам, адреснни ҳам, ниҳояг, ўэини ҳам билмайман, 
деб айтган эдим-ку.
— Менга қаранг,— деди Рольф,— ўзингизни гўллнк- 
ка солмапг. Қартаигизни очаверинг, тузии олтилик уради. -
У жуда чарчаган эди, чуцки Мюллернинг эпг яқин 
ходимлари эрталаб соат учдан бери ухламай, сектор- 
сектор бўйича Штирлин машинаси пайдо бўлишини ку- 
таётган эдилар. Унинг уйи олдига, апа шу махфий радио 
квартира ёнига пистирма қўнилди, аммо Штирлииннпг 
қораси ҳам кўринмасди. Мюллер Штирлицни қиднри- 
шаётганликларини Кальтенбруннерга ва айниқса Шел- 
ленбергга айтишни ман этди. Мюллер бу ўйиини ўзи 
ўйиамоқчи бўлди: у ўйин жуда мураккаблигини ва оқн- 
батда жуда катта муваффақият қозониш ёки қақшатғич 
зарбага учраш мумкинлигиин тушунарди. У Швения. 
Швениария, Браэилия банкларида — қалбаки шахслар 
орқали — ҳатто 
АҚШ да жойлаштирнлган жуда катта 
маблағлариинг тўла хўжайини Борман эканлнгини бм- 
ларди. Борман яхшиликни ёддан чиқармайди. • Бормам 
ёмонликни ҳам уиутмайди. У Гитлер билаи боғлиқ бўл- 
ган ҳар бир ҳодисани, ҳатто дастрўмолчага бўлса ҳам, 
ёэиб боради. Аммо ўзига тегишли ҳеч иарсани ёэмайди, 
буларни у абадий эсда сақлаб қолади. Шунннг учун 
Борманга қўнғироқ қилган ва у билан учрашган Штир- 
лиц билан боғлиқ ўйиини гестало шефи шахсан ўэи ўй- 
намоқчн бўлди; бу унинг ўйини бўлиб, упда ҳеч қандай 
хатога йўл қўймаслигн шарт эди. Агар Штирлиц Бор- 
манга телефон қилмаганда ва у билан учрашмагаида бу 
ншнннг қиэиғи қолмасди. Штирлиц — Берндаги шифр — 
рус радистидан иборат ҳалқа ёпилди. Б у ҳалқа асосида 
Бормандек забардаст эамин ётарди. Демак, 
Мюллер 
ёки Бормании ағдариб, текширишлар учун унннг энг 
қимматли қоғоэларига эга бўлиб олади 
(у бу ўрннда
22Я
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

шуидам бўлиши мумкимлигига 
ҳам ишомард<и), 
'ёки, 
•
агар ўйим шартлари йўл кўйса, рус радистлари билам 
боғлиҳ бўлгам Штмрлицнинг фнтмасини очган киши си- 
фатида Бормам учум зарур одам бўлиб қоладн. Бу ик- 
км мўл ҳам ё сўнгги ғалаба, ё сўмгги мағлубиятга олиб 
келиши мумкин эди. Ш у сабабли унммг ўзи, унимг эмг 
яқин ходимлари қопқом ва туэоқлар қўйиб, қатъий ку- 
рашга ҳоэирланиб тун бўми ухламадилар.
— Л\ем 
ортиқ 
гаплашишни 
истамайман,— деди 
Кэт,— ўғлимии қорннни тўнғазишга рухсат бермагумим- 
гиэча лом-мим демаймам.
' Ома мамтиқи жаллод мамтиқига қарама-қаршидир. 
Агар Кэт боласи ҳақида индамагамда, унинг ўзи қин- 
моқ азобини бошдан кечирар эди. Лекин уминг табиатам 
болага ннтилиши Рольфми илгари, бу ерга келаётгам 
пантида хаёлига ҳам келмагам 
қийноқ усулини ишла- 
тншга упдади. У рус разведкачилариминг иродаси куч- 
лилнгими, улар кўпипча хонпликдам ўлимми афзал кў- 
ришларими ва агар уларми «ҳамкорлик» қилишга кўм- 
диргамларида ҳам, улар ўзлариминг илгариги ишларими 
Ф
янада нозик ва ҳийлакорона 
усуллар билан олиб бо- 
рмшга уста экамликларими билардғг.
Ҳозир эса Рольфнинг миясида қамдайднр ямги фикр 
иайда бўлди.
— Менга қаранг,— деди у,— вақтми бекорга ўтказ- 
манлик, Сизнипг нималарми билишимгиз ва нималарми 
айтмаётганлигингиз мемга маълум. Биз яқнмда сизии 
резидемтингиз билан юзма-юэ қиламиэ: қўлга тушиши
1
ги 
сезиб, чет элга қочмоқчи бўлибди, аммо миятини амал- 
га ошира олмади. У ўзинииг машинасига ишонибди,— 
Рольф Кэтмииг юэи оппоқ оқариб кетганини кўриб тур- 
ди,— уминг ажойиб машинаси бор, тўғрими? Лекин у 
ямглишибди, бизнинг машиналаримиэ унимг машинаси- 
дам қолишмайди, балки умдам ҳам яхшироқдир. Бу жам- 
жалда бизми сиэ қизиқтираётгамингиз йўқ. Бизми у қи- 
знқтиради. Демак, унинг ҳақида ҳамма нарсаларпи ап- 
тиб берасиз. Нимани билсамгиз — ҳаммасини.
— Гапирадигамгапим йўқ.
Ш у омда Рольф ўрмидам турнб, дераза ёнига борди, 
0
уни очиб, совукдан эти увишиб жунжикди.
—\ Яна совуқ 
бошланди;— деди 
у.— Қачом баҳор 
келар экап-а? Унн кутавериб чарчадик. 
ч
229
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

У деразани ёпиб, Кэтнинг олдига келди:
— Қани, қўлингизни узатинг.
Кэт қўлини узатди. Рольф 
эса кншан солиб, шиқ 
этиб қулфлаб қўйди.
— Оёғингизни ҳам узатинг,—^деди Рольф.
— Нима 
қилмоқчисиэ?— сўради 
Кэт.— Ниятингиз 
иима?
У оёққа ҳам кишан солиб, бақирди:
— Гельмут! Барбара!
Ҳеч ким жавоб бермади. У эшикни очиб бақирдн:
— Барбара! Гельмут!
Рольфнинг баланд, уэилиб-уэилиб чиқадиган овоэи- 
га ўргаиган Гельмут ва Барбара хонага югуриб кирнш- 
ди. Рольфнииг бундай 
бақираётганининг сабаби бор: 
Мюллер, рус радистини бугун, худди шу бугун ҳақиқат- 
ни айтишга мажбур этасан, деб топшириқ берган эди. 
Мюллер Штирлиц қўлга тушгунга қадар асосин далил- 
ни чўнтагида сақлаб турмоқчи зди.
— Гўдакни олиб келинг,— деди Рольф.
Гельмут болани олиб келгани кетди, Рольф эса ус- 
тида сунъий гул солинган кўэача турган кичкина стол- 
ни дераза 
ёнига суриб қўйди. 
Кейин деразани очиб, 
бупдай деди:
— Ташқаридаги совуқни 
бекорга эслатганим йўқ 
сизга. Болангизни ана шу стол устида қип-яланғоч қн- 
либ уч ёки беш минут тутиб турсак бас, ўлиши турган 
гап. 
ё
айтасиз, ё... Б у ёғи ўэингизга боғлиқ.
— Сиз бундай қилмайсиэ!— бақирди К эт 
ўтирган 
жойида беэовталаниб.— Сиз бу ишни қилмайсиз! Менн 
ўлдиринг! Улдиринг! Б у ишни қилолмайсиз!
— Буни бажариш, албатта, мен учун даҳшат!— жа- 
воб берди Рольф.— Мен ҳам ҳайвон эмасман, одамман, 
мени ҳам онам туққан! Аммо бутун рейх оналари 
но- 
мидан, бомбалар остида ўлаётган рейх болалари номн- 
дан бажараман бу ишни!
Кэт стулдан йиқилиб тушди, кейин думалаб-сургалнб 
бориб, Рольфнинг этигини ўпа бошлади:
— Ю рак йўқми сиэда1 Нима қиляпсиз, ахир?! Бун- 
дай қилишингизга ишонмайман!
— Қани бола?!— деб бақирди Рольф.— Олиб келинг 
деяпман!
— Ахнр 
онасиз-ку!— дедн 
Барбара.— Ақлннгнзнн 
Йнғиштириб олсангнэ-чн...
230
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Гельмут болани кўтариб келди. Рольф болани олиб 
стол устига қўйди ва йўргакни еча бошлади. Кэт да\- 
шатли, худди ҳайвондек ўкириб юборди.
— Х ўш !— деб бақирди Рольф — Сиз она эмас экан- 
сиз! Она эмассиз — қотилсиэ! Қани бўл, гапир!
Болакай бўғилиб йиғлардн, ўз вақтида эмизмаган- 
ларидаи аччиқланиб, лабларини буриштириб-буришти* 
риб йиғларди...
<гМонсеньер Кадичеллига, Ватикан.