Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali Yayla

1932-1939 Yılları Arasında Türkiye’nin Dış Politikası: 
 
Türkiye açısından yukarıda belirtilen gelişmeler olurken, ulus-
lararası ilişkilerde de yeni ve bunalımlı bir döneme giriliyordu. Bi-
lindiği gibi, I. Dünya Savaşı’ndan sonra yeni bir güçler dengesi ve 
siyasi harita oluşmuştu. Ancak, özellikle 1930’lardan itibaren Al-
manya ve İtalya bu statükonun değiştirilmesini isteyen bir dış poli-
tika izlemeye başlamışlardı. Buna karşılık, başta İngiltere ve Fran-
sa olmak üzere, savaşın yenen devletleri de Versailles Sistemi’nin 
sürdürülmesine çalışıyorlardı
62
. Bu bakımdan, 1932’den itibaren, 
62
I. Dünya Savaşı sonrasında Almanya’nın imzaladığı Versailles Antlaşması ile 
ortaya çıkan gelişmeleri ifade eden sistem. Antlaşmanın baş tarafında, ilk mad-
deler olarak, “Milletler Cemiyeti Misâkı” olduğu gibi konulmuştur. Bu misâk, 
aynı şekilde diğer dört antlaşmada da yer almıştır. Antlaşmanın ikinci bölümü 
hudutları tespit eden maddeleri göstermekteydi. Batıda Alsas-Loren’i Fransa; 
Moresnet, Eupen ve Malmedy bölgelerini Belçika alıyor; Doğuda Danzig, Milletler 
Cemiyeti idaresinde serbest şehir oluyor; Posen’in hemen tamamı ile Batı Prus-
ya’dan bir kısım arazi, koridor şeklinde Polonya’ya veriliyor; istikbali sonra tespit 
edilecek Memel bölgesi üzerindeki haklarından Almanlar vazgeçiyor; ayrıca, 
Scleswig’de, Yukaru Silezya’da, Doğu Prusya güneyine düşen Allenstein ve Ma-
rienwerder bölgelerinde nihai hududun yapılacak plebisite göre tespit edilmesi 
kararlaştırılıyordu. 
Almanya bütün müstemlekeleri üstündeki hak ve hukukundan vazgeçiyordu. 
Çin’deki, Liberya’daki, Siam’daki, Fas’taki tüm hak ve imtiyazlarından vazgeçi-
yordu. 
Almanya ordusu 100.000 kişiyi geçemeyecek, askerlik gönüllü olacak, hava kuv-
veti bulunmayacaktı. Deniz kuvvetleri de ayrıca tehdit edilmekteydi. 
Eğer Almanya tespit edilen tazminatı zamanında ödemeyecek olursa, tahliye 
edilmiş bölgeler yeniden işgal edilebilecekti. Eğer Almanya 15 yılın bitiminden 
evvel, antlaşmanın kendisine yüklediği görevleri tamamen yerine getirecek olur-
sa, işgal kuvvetleri derhal çekilecekti. 

---

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA 
 
Sayfa 113 / 174
uluslararası alanda statükoyu korumak ve değiştirmek isteyenler 
olmak üzere, başlıca iki grup belirmeye başlamıştı. 
1939’da II. Dünya Savaşı’nın çıkmasına kadar süren bu dönemde, 
statükoyu değiştirmekten yana olan grup dış politikasında sal-
dırgan bir yol izlerken, statükonun korunmasını isteyen grup yatış-
tırma ve ödün politikası gütmüştür. 
Bu bakımdan, uluslararası alanda büyük güçlüklerle sağladığı sta-
tüyü sürdürmeyi ve barışın korunmasını dış politikasında ana he-
def alan Türkiye, statükocu gruba doğru kaymaya başlamıştır. Ba-
tı’dan Almanya’nın, Doğu’dan Japonya’nın baskısı altında kalan 
Sovyetler Birliği’nin de bu gruba kayması, Türkiye’nin bu alandaki 
hareket şeklini kolaylaştırmıştır. Türkiye’nin bu tutumu da, onu 
Milletler Cemiyeti üyeliğine götürmüştür.