Ат маҳсулотларини хавфсизлиги

Хавфсиз маҳсулот турлари 1-жадвалда келтирилган

Озиқ-овқат маҳсулотлари ишлаб чиқаришни бошдан-оёқ кузатиш, унинг хавфсизлигини таъминлаш соҳасида минглаб кимёгарлар иш олиб бормоқда. Чунончи:
а) озиқ-овқат маҳсулотлари таркиби кўриб чиқилиб, ҳимоя воситалари, қўшимчалар тавсия қилинади;
б) ҳосилни ва ҳайвонотни назорат қилиш, уларни касалликлардан ҳимоя қилиш;
в) тез ўсишни таъминлайдиган моддаларни қўллаш (масалан, гумус, антибиотиклар, ўғитлар);
г) табиий ва ҳайвонот токсинлари;
д)сотиш формаси ва микроорганизмлар;
е)халқаро озиқа қўшимчалари, заҳарланган жиҳозлар, сиртлар, пакетлар ва тозаловчи моддалар (воситалар).
Барча кимёвий муаммолар озиқ-овқат маҳсулотининг якуний босқичида бўлиши мумкин.
Озиқ-овқат маҳсулотлари хавфсизлигига таъсир қилиши мумкин: қўшимчалар, бўёқлар ва ароматизаторлар, антибиотиклар, озиқ-овқат қўшимчалари, антибиотик ва токсинларга чидамлилик, ўғитлар ва ўсиш стимуляторлари (нитратлар).
Гармонлар, нурлаш (суистеъмол қилиш, фирибгарлик), микробиологик зарарланиш, микотоксинлар ва бошқа табиий ядхимикатларнинг бирикмалари, пестицидлар, инсектицидлар, гербицидлар, фунгицидлар. Қадоқлаш ва безатишдан юқадиган хавфлар. Кимёвий ифлосликлар – дорилар, ишлаб чиқариш жараёнида юқадиган (экспорт учун қизиқ), сохта саботаж.


2. Озиқ-овқат қўшимчалари
Озиқ-овқат маҳсулотларидаги қўшимчалар сақлаш муддатини узайтириш ёки овқатланишдаги қийматини ошириш, ҳамда озиқ-овқат чиқиндиларини камайтириш ва бу хавфларнинг ошишига олиб келади, лекин сақлаш муддатининг узайишини таъминлайди. Сақлаш жараёни қўшимчалари кислоталилик (ацетатлар, сут ва олий кислоталар) ва антикислоталарни (нитратлар, нитритлар, сулфитлар, протонлар, сорбентлар, бутил гидроксоний ва гидроксоний) ўз ичига олади.
Кўпчилик истеъмолчилар озиқ-овқат маҳсулотларидаги қўшимчалар билан қизиқишади ва уларнинг таъбирлари кўриб чиқилади, чунки қўшимчалар – сунъий бўёқлар ва ароматизаторларни сақлаб қолган маҳсулотлардан, одам саломатлигига таъсир этадиган хавфнинг олдини олиш мақсадида, воз кечишга тўғри келади.
Бунга жавобан совутилган ҳолатда сақланадиган табиий маҳсулотларга талаб катта бўлади. Кўпчилик давлатларда бундай қўшимчаларнинг қўлланишига рухсат берилган, фақат у ягона бўлиши ва унинг концентрацияси албатта кўрсатилиши керак.


Пестицидлар
Пестицидлар, инсектицидлар, фунгицидлар замонавий агросаноат секторининг ажралмас қисми бўлиб ҳисобланади. Ишлаб чиқариладиган маҳсулот «соғлом овқат» талабларига жавоб бериши керак. (фосфорорганик бирикмалар). Заҳарланишга олиб келадиган овқат таркибида бу маҳсулотлар кўп қисмни ташкил этади.
Ривожланаётган давлатларда маҳсулот ва сабзавотларнинг деярли 3/4 қисмида пестицидлар бор, чунки истеъмолчилар асосан маҳсулотнинг ташқи кўриниши ва безатилганига эътибор беради. Пестицидли маҳсулот, ташқи кўриниши бежирим бўлсада заҳарли моддаларни ўзида сақлаган бўлиши мумкин. Истемолчиларни пестицид қолдиғининг озиқ-овқат маҳсулотидаги миқдори қизиқтиради ва унинг 0 га тенг бўлишини жуда ҳам исташади.
Пестицидларнинг маълум миқдори инсониятга катта зиён етказиши мумкин, чунки уларнинг токсинлари (бу изланиш орқали исботланган) қашшоқликга олиб келади. Шунга қарамасдан қолдиқнинг максимал даражаси мингдан бир қисмидан ошмаслиги керак. Бу даража, айниқса агросаноат маҳсулотларини хом ашё сифатида экспорт қиладиган ва информация берадиган давлатлар уларни истеъмол қилишда тайёр маҳсулотнинг пестицидлардан холи бўлишига ваколат бера оладиганлар учун муҳимдир. Пестицидларни ҳаддан ташқари қўллаш атроф-муҳитга, одам ва ҳайвонот соғлигига хавф туғдириши мумкин.
Пестицидларни қўллаш омборхонадаги жиҳозларнинг замонавийлиги, уларнинг марказий бошқарилиши, ҳосилнинг кўп қисмини сақлашга маҳсулот сифатининг бузилмаслигига олиб келади.