Ат маҳсулотларини хавфсизлиги

4. Антибиотиклар
Антибиотиклар кичик дозаларда озиқаларга қўшилади. Улар ўсишни тезлаштиради, озиқа чиқиндиларини ва инфекцияларни камайтиради. Қишлоқ хўжалигини жадаллаштиришда, интенсивлаштиришда асосан антибиотиклар қўлланилади. Олиб борилган замонавий изланишлар бактерияларнинг антибиотикларга чидамлилиги катта даражада бўлиши мумкинлигини кўрсатди. Уларнинг сув ўсимликларига киритилиши, паррандачилик системаларида учратиш ҳоллари кузатилади, чунки антибиотиклар ҳайвонот – озиқа профилактикаси мақсадида қўлланилади.
Қишлоқ хўжалигида олинадиган балиқ ва креветкалар озик-вкат маҳсулотлари антибиотиклари учун ишлатилади ва юқори ишлаб чиқариш самарадорлиги ва ҳосилга эга бўлади. Инсоният патогенезида антибиотикларни аквакултурада қўллаш билан якунланадиган антимикробиологик қаршиликлар тўғрисида бизда маълумот жуда кам. Шунга қарамасдан, концерн антибиотик ишлаб чиқаришни кенгайтирди, булар одам учун патоген бўлган микроорганизмларни ўлдирадиган ҳисобланади. Денгиз маҳсулотларини тақсимлаш системаси жараёнида микроорганизмлар таъсирида зарарланиш хавфи худди аввалгидай бўлади. Бу хавфни олдини олиш учун микроорганизмларни ўлдирадиган антибиотиклардан фойдаланилади ва бу хавф аквакултура, атроф-муҳит ёки денгиз маҳсулотлари билан қарама-қарши контакт орасидаги озиқ-овқат занжири ҳисобланади.
Кўпчилик табиий заҳарланиш ҳоллари ўсимлик ва ҳайвонот маҳсулотлари – одам ва ҳайвонот токсинларининг субстанцияси – орқали содир бўлади.


5. Цианидлар
1 кг оғирликга 2-3 мг миқдорда киритилган цианидлар одам учун ўлимни чақиради. Улар глюкозидларда жойлашган бўлиб, уруғда, ядрода, жамгариладиган меваларда – ўрик, гилос, шафтоли, бодом, баргда, илдизларда учраши мумкин. Уруғ ёки донакни ўсимлик барглари ёки илдизи сиқиб чиқаради, ювилади ва сувда сақланади, иситилади ва бижгитилади, (қуритишдан аввал) ва цианидли бирикмалардан тозаланган ҳолатда ейилади.


6. Боғланган аминлар
Боғланган аминлар (гистамин) аминокислоталарнинг декарбоксилатлари дисстрес –эффектни стимуляция қилиши мумкин. Улар гўшт, тери, уй паррандалари, банан, оли, томат каби меваларнинг табиий бирикмалари ҳисобланади. Овқат рационида уларнинг даража нормаси мускуллар ишини текис бошқариш учун зарур бўлади. Улар худди шундай табиий учрайдиган гистонлардан декарбоксилазани (парранда, пишлоқ ва шаробларнинг бижғиш жараенида) ҳосил қилади.
Баъзи бир микроблар скумбрия балиғини титиб юборади. Булар ичида салмонелла бактериялари ва гистидинни декарбоксиллайдиганлари ҳам бўлади. Гистидин овқат қабул қилингандан сўнг заҳарланишни чақиради (балиқ аллергияси) ва бу ҳолат одатда қирғоқ бўйидаги районларда учрайди, чунки у ерда ушланган балиқ бевосита истеъмол қилинади, ёки дудланади ва бу жараён денгиздан узоқда амалга оширилса балиқ тезда совутилмайди. Касалликнинг аломатлари: ҳарорат (бадан) нинг кўтарилиши, бош оғриғи, оғизнинг яллиғланиши, диарея, тутқаноқ ва булар зарарланган овқатни қабул қилгандан 1 соатдан сўнг пайдо бўлади.
Заҳарланган балиқда катта миқдорда тетрадоксин ҳосил бўлади ва у балиқнинг ички органлари олиб ташланмаганда кузатилади. Бу балиқ минг йиллаб заҳарланиши мумкин, лекин Хиндистон ва Хитойнинг қирғоқ олди районларида тез ушланади. Булар, бош айланиши, қусиш, диарея, ошқозонда оғриқ ва шални пайдо қилиши мумкин. Тана ҳароратининг кўтарилиши ҳар 10 дақиқадан сўнг кўринади.