Ashyoshunosligi

12.5-rasm. Suvoq o ‘rnida ishlatiladigan
qumbeton rangli plitkalar
288

---

joylashgan devorlarga qoplanadigan maxsus gidrofobizatorlar 
mavjud. Bunday singdiriluvchi moddalar —5°C darajadan +30°C 
darajagacha bo‘lgan turli haroratlarga chidamli. Hammom, turli 
yog£och konstruksiyalar, terrasalar, yaxtalami mog'or, zarnburug1 
va suv o‘tlaridan himoyalashda ulardan muvaffaqiyatli foydalaniladi. 
Universal antiseptik qoplamaga üdd qavat qilib suriladi, ustiga esa 
bo‘yoq yoki dekorativ lok yuritisli mumkin.
12.11. Quruq qurilish aralashmalari
Sement, qum va turli qo£shilmalaming quruq holatdagi ara- 
lashmasidir. Ayrira hollarda qurilish gipsi, ohak yoki eruvchan 
polimer bog‘lovehi sifatida ishlatiladi. Qum donasining yirikligi 
1,25 mm dan oshmasligi kerak. Zavod sharoitida boglovchi, obdan 
quritilgan qum va qo£shilm alar hisoblangan tarkibga ko‘ra 
aralashtiriladi. Tayyor quruq qurilish aralashma (QQA)dan qurilish 
m aydonining o ‘zida tegishli m iqdorda suv q o £shib qurilish 
qorishmasi tayyorlanadi. Ayrim hollarda bog‘lovchi modda sifatida 
eruvchan yoki suyuq polimerlar ishlatiladi. Quruq aralashma- 
laming oddiy qorishmalardan afzalligi shundaki, quruq aralashmani 
qorishmaga aylantirish uchun texnologik jarayonlar qisqaradi, 
transport xarajatlari 15% ga, qorishma chiqindilari esa 5—7% ga 
kamayadi; quruq aralashmani nam ta’siridan uzoq joyda saqlash 
kerak. QuriMshda quruq aralashmaning ishlatilishi ish unumini 
20—25% ga oshiradi.
Hozirgi vaqtda qurilishning barcha sohalarida quruq aralash- 
malar keng ishlatilmoqda. Jumladan, g£isht terishda, montaj va 
suvoq ishlarida, shpatlyovka, yelimlar yoki polbop qorishmalar 
tayyorlashda keng qo£llanilmoqda.
Quruq aralashmalarni tayyorlashda, asosan, bog‘lovchi modda- 
lardan portlandsement, qurilish gipsi, havoyi ohaklar ishlatiladi. 
Maxsus boglovchi modda sifatida suvda eruvchan polimerlar 
ishlatiladi.
Yengil qorishmaga zaruriyat bolganda yengil vermikulit yoki 
keramzit qumlari, shpatlyovka uchun ohak uni va bo£r kukuni 
ishlatiladi.
289

---

Quruq aralashmalar tayyorlashda qo‘shilmalarning roli kattadir. 
Bunday qorishmalaming plastikligini va suv ushlashlik qobiliyatini 
ta’minlash uchun quruq aralashmaga mineral va organik qo‘shil- 
m alardan loy, havoyi ohak, issiq elektr stansiya(IES) kuli, 
lignosulfanat LSI", SNV, superplastifikator C-3 lar qo‘shiladi,
Quruq qurilish aralashmalar ishlatilishiga ko‘ra boMingan 
tasnifni