Ashyoshunosligi

10.17-rasm. Har xil rangli
manzarali badiiy shisha
IIBS 
Bfc
10.16-rasm. Manzarali iyuzing
shisha va fyuzingli tasvir
tayyorlash
231

---

Alumin profilli deraza romlar, asosan, vitrinalar, vitrajlar, 
peshayvonlarning oynalangan konstruksiyalarida qo‘llaniladi.
Alumin deraza romlarning asosiy kamchiligi — uning plastik 
yoki yog‘ochga nisbatan issiqlik o ‘tkazuvchanligi yuqoridir. 
Alumin romning qatlamlari orasida maxsus issiqlikni saqlovchi 
(PVX)dan ishlangan termoko‘prik deb ataluvchi qatlam o‘rnati- 
ladi. Alohida term omostlarning ishlatilishi konstruksiyaga 
issiqlikni va shovqin yutuvchanlik, xonaning ichki muhitida qulay 
sharoit yaratadi.
Oynani suv bilan kesish
murakkab shakldagi ashyo va buyum- 
larni yuqori bosimda suv bilan kesish usuii yordamida amalga 
oshiriladi. Bu usul oyna va sopol, granit va marmar, polimer 
ashyolaming barcha turlari, shu jumladan, kompozitsion va temir- 
plastiklar, ternir va eritmalarning barcha turlari issiqbardosh 
po‘latlardan ishlangan murakkab shakldagi buyum va ashyolarni 
kesishda qo‘llaniladi.
Mustahkamligi o‘ta yuqori bo'lgan granitni suv bosimida qirqib 
va boshqa toshlardan ijodiy san’at asarlarini yaratish mumkin.
Kompozit ashyolar olishda shishasimon chiqindilarning
ishlatilishi
korxonalarda juda tez sur’atda kengaymoqda. Ayrim 
davlatlarda umumiy chiqindilarning 25—35% ini shisha chiqindilari 
tashkü etadi.
Shisha cliiqindilami markazlashgan va ixtisoslashgan holatda 
yig‘ish atrof-muhitni muhofaza qilishda hamda ekologik muam- 
molami yechishda katta ahamiyatga ega. Ayniqsa, qimmatbaho 
shisha chiqindilari asosiy xomashyoni tejashda, qurilishda shi­
shasimon ashyolarga bo‘lgan ehtiyojni qondirishda katta samara 
beradi. Ayrim xorijiy davlatlarda shisha ishlab chiqarishga ketadi- 
gan xomashyoning 90% ini shisha chiqindilari tashkil etadi.
Masalan, AQSH va Kanadada 30 ga yaqin tajriba uchun quri- 
layotgan avtomagistral yo‘llarda ishlatiladigan toldirgichlarning 
50% ini shisha siniqlari tashkil etadi. Bunday qo'shilma yo‘lning 
chidamlihgini oshiradi.
Shisha chiqindilaridan shishasimon pardozbop ashyolar, yo‘l 
qurilishida ishlatiladigan quyma shisha buyumlari hamda to'ldir- 
gichbop ko‘pik shisha donalari ishlab chiqarish katta samara beradi.
232

---

Avtoklav buyumlarini olishda shisha siniqlaridan olingan qumni 
kremnezem o‘rniga ishlatish mumkin.