Arxeologiya, qadimgi dunyo tarixi va etnografiya kafedrasi

Neftis – Setning rafiqasi, Anubisning onasi. Uning boshida oila, xonadon o’chog’i tasvirlangan. Bundan tashqari fir’avnlar maqbaralarini qo’riqlagan.

Nut – Quyosh va yulduzlar onasi. Mifologiyaga ko’ra, u har kuni kechqurun quyosh diskni yeb, ertalab esa uni dunyoga keltiradi. U yarim egilgan holatda tasvirlanib, ko’pincha fir’avnlar maqbaralarini qo’riqlagan.

Selkis³ - hayot qo’riqchisi. Qadimgi misrliklar tasavvurida – boshida chayoni bor ayol. Uni Qo’yi Misrda e’zozlashgan.

Sexmet – Ptaxning rafiqasi. Ov va harbiy janggohlar ma’budasi. Sherboshli ayol sifatida tasvirlangan.

Seshat – misrliklar tasavvurida boshi uzra toj kiydiralayotgan yosh ayol obrazi. Qo’llarida yozuv uchun anjomlar ushlab turgan. San’at homiysi sanalgan.

Treris⁴ - Qadimgi Misr mifologiyasiga ko’ra – tug’ish xonalari homiysi. Chaqaloqlar dunyoga kelishida yovuz ruhlardan onalarni saqlovchi ma’buda. U timsohboshli, sheroyoqli etib tasvirlangan.

Xator – boshida sigir shoxlari o’sib chiqqan yosh ayol ko’rinishidagi ma’buda. Ayrim hollarda sigir quloqli, o’ta kam hollarda sigir obrazida tasvirlangan. Xator – «ko’p funksiyali» ma’buda. U muhabbat, raqs, bazm ma’budasi. Tug’ilgan vaqtda u har bir insonga yettita eng yaxshi fazilatlar in’om etgan⁵.

Qadimgi Mesopatamiya ma’budalari ham xilma-xildir. Ularga qisqacha ta’rif berib o’tamiz:

Antu (shumer. - tanlangan) – Anning vafodor xotini;

Aruru (shumer - hosildorlik) – xudolar va insonlarning ajdodi.

Ashshurit – Ashshur xudosining sadoqatli rafiqasi.

Bau – Ningirsu xudosining xotini, Anning qizi va Lagashning haqqoniy egasi.

Gatumdug (shumer – insonni dunyoga keltirgan ayol) – onalarga homiylik qiluvchi ma’buda.

Gula (shumer - ulug’vor) – tabbatga homiylik qiluvchi ma’buda; xudo Asarluxning rafiqasi.

Damkina – Enki xudosining vafodor rafiqasi.

Ereshkigal – Nergalning rafiqasi hamda Yer osti saltanatining ma’budasi⁶.

Inana – Shumer shahri bo’lmish Uruqning homiysi, muhabbat va harbiy salohiyat ma’budasi.

Nammu (shumer - vayrona) – Enkining onasi, xaos ma’budasi.

Nangis (shumer – uyqu va osoyishtalik) – tushlar ta’birini beruvchi, gumrohlar ma’budasi.

Ningirima – sehrgarlarga homiylik qiluvchi ma’buda.

Ninkarrak – tabiblar homiysi.

Ninlil’ – Nippur shahri homiysi.

Ninurta – dehqonlar homiysi.

Nisaba – g’alla, o’qish va savodxonlik homiysi bo’lib, u odamlarga turli belgilar ko’rsatadi.