Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

Mavzuning maqsadi: Oilaga mansub o‘simliklar-ning anatomo-morfologik tuzilishini, ko‘payishini, turlar sonini, tarqalishi va ekologi-yasini, tizimda tutgan o‘rnini, muhim vakillarining ilmiy (lotincha) nomlarini va ahamiyatini o‘rganish.
Kerakli jihozlar: gerbariy namunalari, o‘simlik-lar aniqlagichi, rasmlar, jadvallar, fiksatsiya qilin-gan gullar, mevalar, piyozboshlar, lupa, pintset, preproval nina va boshqalar.
Nazariy tushuncha: Loladoshlar oilasiga 45 turkum va 1300 tur kiradi. Ular Yer yuzining deyarli hamma hududlarida, ayniqsa O‘rta yer dengizi floristik vilo-yatlari va Markaziy Osiyoda keng tarqalgan. Oila vakil-lari piyozboshli ko‘p yillik o‘t o‘simliklari hisob-lanadi. Barglari oddiy, butun qirrali. Gullari mayda yoki yi-rik, yakka, ba`zan to‘pgullarni hosil qiladi. Gulqo‘rg‘oni oddiy, gultojisimon, gultojibarglari ko‘pincha erkin, ba`zan qo‘shilgan. Gultojibarglari ayrim vakillarida ikki qavat bo‘lib joylashgan. Changchilari 6 ta, urug‘chisi 1 ta, 3 mevabargchaning qo‘shilishidan hosil bo‘lgan. Tugunchasi ustki. Mevasi ko‘sak.
Ahamiyati: Oila vakillarining ko‘pchiligining gullari chiroyli va xushbo‘y hidga ega bo‘lganligi uchun, manzarali o‘simlik sifatida ko‘plab ekib o‘stiriladi.


Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar:
1. Gerbariylardan foydalanib, loladoshlar oilasini morfologik belgilari bilan tanishing, turkum va turlarini aniqlagich yordamida aniqlang.
2. Lola, liliya, boychechak o‘simliklarini morfologik jihatidan tahlil qiling. Ularni piyoz boshiga, poya va barglarining tuzilishiga, gulqo‘rg‘oniga, changchi va urug‘chilarining soniga, tugunchaning gul o‘rnida joylanishiga va meva xiliga e`tibor berib, ularning rasmlarini chizib oling.
Gul formulasini tuzing. Lola: * P₃₊₃ A ₃₊₃G ₍₃₎


Nazorat savollari

1. 
   Loladoshlar oilasiga mansub o‘simliklar qayerlarda tarqalgan va ularning tur soni nechta?
   
2. 
   O‘zbekiston “Qizil kitobi”ga lolalarning qaysi turlari kiritilgan?
   
3. 
   Oila vakillarining urug`chi tugunchasi gul o‘rnida qay holatda joylashgan?
   
4. 
   Mevabargchaning qo‘shilishidan gulning qaysi jinsiy a`zosi hosil bo‘ladi?